طلق بودن عوضین در بیع با رویکردی بر نظر امام خمینی (س )

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

رئیس دانشگاه آزاد واحد یاسوج و استادیار گروه فقه وحقوق دانشگاه آزاد واحد یاسوج، ایران

چکیده

از جمله شروطی که فقها برای بیع بیان کرده‌اند، طلق بودن عوضین است. بر این اساس بیع عین مرهونة و بیع وقف و... را جایز ندانسته‌اند. اما اینکه شرط مستقلی است یا نه مورد بحث فقها قرار گرفته است. قانون مدنی ایران طلق بودن را شرط صحت عقد بیع ذکر نمی‌کند بلکه به برخی مصادیق آن مثل بیع عین مرهونه و بیع وقف توجه دارد. از نظر برخی فقها، عدم وجود دلیل بر مانعیت تعلق حق غیر برای صحت معامله ، موجب می‌شود اشتراط طلقیت در هر یک از مصادیق این بحث، محتاج دلیل خاص بوده، و بر اساس نظر برخی دیگر از فقها و حقوقدانان، تعلق حق غیر عنوانی کلی است که مانع از تصرفات منافی با آن  حق می‌شود. باتوجه به کثرت مصادیق مستحدثه در زمینة عدم طلق بودن و تعلق حق دیگران در دوران معاصر، می‌توان گفت طلق بودن یک شرط برای بیع است که مخالفت با آن به عدم نفوذ معامله منجر می‌شود.

کلیدواژه‌ها


-         آخوند خراسانی، محمدکاظم. (1406ق) حاشیة المکاسب، تهران: وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اول.
-         ابن ادریس حلی، ابی جعفر محمدبن منصور. (1410ق) السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی،چاپ دوم.
-         اصفهانی، محمدحسین. (1418ق)  حاشیة المکاسب، قم: دار المصطفی لاحیاء التراث، چاپ اول.
-         ـــــــــــــــــــ . (1409ق) الاجارة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ دوم.
-         امام خمینی، سید روح الله. (1421ق) کتاب البیع، تهران : مؤسسه تنظیم و نشر امام خمینی.
-         امامی، سیدحسن. (1389) حقوق مدنی، تهران: انتشارات کتابفروشی اسلامیه،چاپ سی ام.
-         انصاری، مرتضی. (1434ق)  المکاسب، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
-          ایروانی، علی بن الحسین. (1406ق) حاشیة المکاسب، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول.
-         تستری، اسدالله. (بی تا)  مقابس الانوار، قم: مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ اول.
-         جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1373) حقوق اموال، تهران: گنج دانش، چاپ سوم.
-         ـــــــــــــــــــ . (1379)  مجموعه محشی قانون مدنی، تهران:گنج دانش، چاپ اول.
-         حرعاملی، محمدبن حسن. (1391) وسائل الشیعه، بیروت: داراحیاء التراث العربی، چاپ چهارم.
-         حکیم، سیدمحسن. (1416ق) مستمسک العروة الوثقی، قم: مؤسسة دارالتفسیر، چاپ اول.
-         خویی، ابو القاسم. (1377)  مصباح الفقاهة، قم: انتشارات داوری، چاپ اول.
-         سبزواری، محمد باقر. (1423ق) کفایة الاحکام، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول.
-         شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (1410ق)  الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم: انتشارات داوری، چاپ اول.
-         ـــــــــــــــــــ .  (1414ق) مسالک الافهام، قم: مؤسسة معارف اسلامی، چاپ اول.
-         شهیدی، مهدی. (1373) سقوط تعهدات، تهران:کانون وکلای دادگستری، چاپ سوم.
-         ـــــــــــــــــــ .  (1380) تشکیل قراردادها و تعهدات، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد،چاپ دوم.
-         ـــــــــــــــــــ .  (1388) حقوق مدنی 3،تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد، چاپ سیزدهم.
-         شیخ طوسی، محمدبن حسن. (1407ق)  الخلاف، قم :مؤسسة النشر الاسلامی.
-         علامه حلی، حسن بن یوسف. (1420ق) تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ اول.
-         قربانی، فرج الله. (1368)  مجموعه کامل قوانین و مقررات تجارت، تهران: انتشارات فردوسی، چاپ دوم.
-         قمی، میرزا ابوالقاسم. (1427ق)  رسائل المیرزا القمی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
-         کاتوزیان، ناصر. (1392)  دورة مقدماتی حقوق مدنی، تهران: انتشارات گنج دانش، چاپ نوزدهم.
-         ـــــــــــــــــــ .  (1371) قواعد عمومی قراردادها، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ سوم.
-         ـــــــــــــــــــ .  (1386) نظریة عمومی تعهدات، تهران: نشر میزان، چاپ چهارم.
-         ـــــــــــــــــــ .  (1387) عقود معین، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ دهم.
-         کاشف الغطاء، حسن بن جعفر. (1422ق)  انوار الفقاهة (کتاب البیع)، نجف: مؤسسة کاشف الغطاء، چاپ اول.
-         محقق داماد، سید مصطفی. (1388) نظریة عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی، تهران: مرکز نشر اسلامی، چاپ اول.
-         موسوی بجنوردی، سید میرزا حسن. (1377)  القواعد الفقهیه، قم: نشرالهادی، چاپ اول.
-         نائینی، محمد حسین. (1413ق)  المکاسب والبیع، تقریر محمد تقی آملی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
-         ـــــــــــــــــــ . (1418ق) منیة الطالب، (تقریر شیخ موسی نجفی خوانساری)، جلد2، قم: مؤسسة النشرالاسلامی، چاپ اول.
-         نجفی، محمدحسن. (1368)  جواهر الکلام، تهران : دار الکتب الاسلامیة.
-         یزدی، محمد کاظم. (1378)  حاشیة المکاسب، قم: مؤسسة اسماعیلیان.
-         ـــــــــــــــــــ .  (1420ق)  العروة الوثقی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول.