ORIGINAL_ARTICLE
مفهوم اکراه اقتصادی و جایگاه آن در فقه امامیه با مطالعه در اندیشه فقهی امام خمینی(س)
اکراه یکی از مفاهیم اساسی در حقوق تعهدات است که در سخن از عیوب رضا مطرح میگردد. اکراه اقتصادی نوعی از اکراه است که از طریق تهدید به یک صدمه مالی صورت میگیرد. اصطلاح «اکراه اقتصادی» مولود حقوق کامنلا است؛ زیرا در این نظام حقوقی، اکراه محدود به تهدید فیزیکی است و لذا دادگاههای انگلستان برای اصلاح این مفهوم، نظریه اکراه اقتصادی را ابداع نمودهاند.
در فقه امامیه و حقوق مدنی ایران، در تعریف اکراه، تهدید به مال نیز به عنوان نوعی از اکراه پذیرفته شده است و لذا در این دو نظام میتوان اکراه به مال را معادل اکراه اقتصادی دانست. از دیدگاه حضرت امام خمینی اکراه فقدان رضای معاملی است. رضای معاملی مفهومی است که در مقابل ابا و امتناع قرار میگیرد و غیر از طیب نفس و رضایت خاطر است. بنابر دیدگاه حضرت امام ملاک ایجاد اکراه این است که تهدید موجب ایجاد عدم امنیت برای مکرَه شود و احتمال عقلایی مبنی بر وقوع آن وجود داشته باشد. این تهدید حتی میتواند ناظر به جلوگیری از حصول منفعتی باشد که عادتاً ایجاد میشود.
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_63793_f304a3559279ad78ba890de418a020cc.pdf
2009-06-21
1
19
اکراه
اکراه اقتصادی
رضای معاملی
دیدگاه فقهی امام خمینی
علی
انصاری
saba80fr@yahoo.fr
1
استادیار گروه حقوق و علوم سیاسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم.
AUTHOR
حجت
مبیّن
hojjat.mobayen@gmail.com
2
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی وضعیت فرزندخواندگی بعد از انقلاب اسلامی
فرزندخواندگی، نهادی قانونی است که به موجب آن رابطة خاصی بین فرزندخوانده و پدرخوانده و مادرخوانده بهوجود میآید. این امر در طول تاریخ حقوق، به عنوان یکی از روشهای حمایت ازکودکان بیسرپرست وجود داشته است.
در نظام حقوقی اسلام نسب منحصراً از طریق ولادت مشروع ایجاد میشود، بنابراین فرزندخواندگی باعث ایجاد نسب قراردادی نمیشود.
به موجب قانون حمایت از کودکان بیسرپرست، خانوادههای فاقد فرزند، تحت ضوابط و شرایطی میتوانند کودکانی بیسرپرست را سرپرستی نمایند، بدون آنکه آثار ناشی از قرابت نسبی، از قبیل ارث و حرمت نکاح بین آنها ایجاد شود. البته باید توجه داشت برخی تکالیف و وظایفی که در اسلام بر عهده پدر و مادر واقعی گذاشته شده مانند نفقه و حضانت را میتوان برای حمایت از کودک بیسرپرست، در مورد او هم لحاظ نمود.
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_63794_5f74e3a4b467fdd01acd2bcc4e2bc9d2.pdf
2009-05-22
21
46
فرزندخواندگی
فرزندخوانده
پدرخوانده
مادرخوانده
آثار حقوقی سرپرستی
سیدمحمد
موسوی بجنوردی
mosavi@ri-khomeini.com
1
استاد بازنشسته دانشگاه خوارزمی و مدیر گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی و اندیشههای امام خمینی(س) پژوهشکدة امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی
AUTHOR
فروزان علایینوین فروزان علایینوین فروزان
علایینوین
2
دانش آموخته دوره دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تکثرگرایی روندی و وفاق ملّی در جمهوری اسلامی ایران
آیا در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی میتوان در ورای تضادها و کشمکشهای شدید فرهنگی ـ سیاسی به پیدایش نظم اخلاقی و توافق سیاسی پایدار امید داشت؟ این مقاله با تکیه بر الگوی تکثرگرای روندی نشان خواهد داد که پیش شرط برقراری توافقهای برتر و ارزشمندتر در سطح جامعه، باور و پایبندی همگان به اخلاق ارتباطی و اتکای کنش جمعی بر گونهای از هنجارهای رفتاری است که با شرکت در گفتگوهای عقلانی قابل حصول است. این نوع اخلاق جهان شمول که دارای ریشههای عمیقی در فرهنگ خردگرا و استدلال پذیر ایرانی ـ اسلامی است، افزون بر بهرهمندی از پیامدهای مثبتی چون ارائه سازوکار عملی برای حصول وفاق، تأکید بر برابری افراد در توانش ارتباطی، پایهگذاری جامعهای دربرگیرنده و نفی نقش نیروهای اجبارگر در ایجاد وفاق، میتواند دارای برخی پیامدهای منفی چون نفی اقتدار امور مقدس و ارائه طرحی غیرواقعی نیز ارزیابی شود. از این منظر، بازسازی و ارتقای اخلاق عملی نهادینه شده، فارغ از ضرورت و اهمیت آن، نیازمند اتخاذ شیوهای اندیشیده شده و صبورانه است؛ به گونهای که با حفظ مزایای بنیانهای اخلاقی کنونی جامعه ایرانی، چگونگی بازتولید و شکوفایی آن را جهت گام برداشتن در مسیری تکاملی محقق سازد.
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_63801_4034833a926f4de91a31f687d972a4a8.pdf
2008-06-20
47
70
تکثرگرایی روندی
کنش ارتباطی
وفاق اجتماعی و سیاسی
ایرانِ پس از انقلاب اسلامی
مهدی
براتعلی پور
baratalipour@yahoo.com
1
استادیار دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا، گروه علوم سیاسی.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رویکردی تاریخی به نقش و جایگاه طبقه متوسط سنّتی در وقوع انقلاب اسلامی ایران
شناخت ماهیت تحولات اجتماعی و سیاسی بدون توجه به نحوة آرایش نیروهای اجتماعی و ماهیت تعارضات میان آنها و بررسی اندیشهها و ایدئولوژی حاکم بر رفتار این نیروها میسر نیست. یکی از مهمترین نیروهای اجتماعی که حدوداً از اواسط سدة سیزده شمسی در سیاست و حکومت، بهویژه تحولات سیاسی ـ اجتماعی ایران، نقش برجستهای داشت طبقه متوسط سنّتی است.
پیروزی جنبش تنباکو و انقلاب مشروطیت ایران در درجه اول عمدتاً به دست این نیروی اجتماعی به دست آمد و در نهضت ملّی کردن صنعت نفت یکی از ارکان اساسی ائتلاف جبهة ملّی را تشکیل داد، طبقه متوسط سنّتی در قیام پانزده خرداد و سرانجام در انقلاب اسلامی در صف اول نهضت قرار داشت.
در این مقاله سعی شده است با نگاهی به تاریخ و مطالعه نقش این نیروی اجتماعی خودآگاه و متشکل در منازعات عمدة اجتماعی ـسیاسیِ معاصر ایران، زمینهها و عوامل مؤثر برای ایفای نقش هژمونیک این طبقه در انقلاب اسلامی ریشه یابی شود.
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_63803_2870be2cb72f58b34968b5b831c58985.pdf
2009-06-21
71
89
نیروهای اجتماعی
طبقه متوسط سنّتی
انقلاب اسلامی
نقش هژمونیک
ایدئولوژی انقلابی
اسلام
محسن
بهشتی سرشت
beheshtiseresht@ikiu.ic.ir
1
عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی
AUTHOR
اسماء
صابری
saberi.asma5@gmail.com
2
محقق و پژوهشگر
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی جرم آدمربایی در فقه و حقوق موضوعه با رویکردی به نظر حضرت امام خمینی(س)
در مقاله پیشرو جرم آدمربایی از منظر فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گرفته و با ارائه دیدگاههای فقیهان شیعه و سنّی در این زمینه و با رویکرد به نظر فقهی حضرت امام خمینی(س) در باب سرقت، به نحو تحلیلی به ربودن انسان آزاد چه صغیر و چه کبیر، پرداخته شده است. از بعد حقوقی نیز با طرح آرای حقوقدانان معاصر و نقد و بررسی هر یک از این دیدگاهها و همچنین تبیین رویه قانونگذار در این باب بهصورت مفصل، اقدام شده و در انتهای بحث، بررسی تطبیقی ماده 631 ق. م. ا. و ماده 621 همان قانون صورت گرفته است.
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_63857_8e70aa40ded98ba057c1a1068b3a43e3.pdf
2009-06-21
91
110
جرم
آدم ربایی
مخفی کردن
سرقت
افساد فیالأرض
طفل تازه متولد شده
جمشید
جعفرپور
jafarpour@iranculture.org
1
استادیار گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تربیت معلم
AUTHOR
ابوالفضل
احمدزاده
ahmadzadeh20@gmail.com
2
دانشجوی دوره دکتری فقه و حقوق و اندیشة امام خمینی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
صادر نخستین از دیدگاه امام خمینی(س)
طرح مسأله صادر نخستین در فلسفه و عرفان، باعث تضارب آرای متوغلان در هر یک از این علوم، و همچنین این علوم با یکدیگر شده است. اختلاف آرا زمانی شدیدتر میشود که عارفان متفلسف و متفلسفان عارف به جمع رأی فلاسفه و عرفا میپردازند.
در این مقاله، رأی حضرت امام خمینی(س) در مورد صادر نخست در چهار محور پیگیری میشود: 1) قاعده الواحد لایصدر عنه إلا الواحد؛ 2) نظر فلاسفه در مورد صادر نخست؛ 3) نظر عارفان در مورد آن؛ 4) حکومت بین آرای دو فرقه. سپس نتیجهگیری خواهد شد که حضرت امام در یک مورد، جمع آرای فلاسفه و حکما را میپذیرند؛ اما در مورد دیگر، در حالی که نظر دو فرقه را مخالف با یکدیگر نمیدانند، اظهارنظر میکنند که طرح این بحث در دو علم دو شأن و مقام متفاوت دارد که نباید آنها را با یکدیگر خلط کرد.
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_63858_e9bb37c2bff71436cd34addf78ecaf94.pdf
2009-06-21
111
138
مبدأ اول
صادر نخست
عقل اول
وجود منبسط
قاعده الواحد
صدور
عطیه
زندیه
zandieh2007@yahoo.com
1
استادیار پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
امام خمینی(س) و مسألة جعل
مبحث «جعل» یکی از مباحث مهم فلسفه و عرفان نظری است. جعل به معنی موجود کردن معلول توسط علت است و با مفاهیم علیت، تکوین، خلق و ایجاد، هم معناست. مسأله مهم در مبحث جعل آن است که آیا آنچه مجعول واقع میشود، وجود است یا ماهیت یا صیرورت ماهیت به وجود؟ در عرفان نظری و فلسفههای اصالت وجودی، به ویژه حکمت متعالیه، با توجه به اصالت وجود، جعل نیز به وجود تعلق میگیرد و ماهیت، امری اعتباری است. امام خمینی، علیرغم آنکه یکی از بزرگان عرفان نظری و از اصحاب حکمت متعالیه است، در عرفان معتقد به مجعولیت ماهیت میباشد و ساحت وجود را از هرگونه جعل و مجعولیت مبرا میداند. علاوه بر آن، ایشان ادعای مهم و به ظاهر متناقض را مبنی بر جمع بین «مجعولیت ماهیت»، «اصالت وجود و مجعولیت ماهیت» و «مجعولیت وجود و اعتباریت ماهیت» مطرح میسازند. در این مقاله سعی شده است ابعاد نظریه امام در مبحث جعل و ایرادهای وارد شده بر آن مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64844_75de78c7c7c010b900d3ba2541bdc047.pdf
2009-06-21
139
156
جعل
مجعولیت ماهیت
تعیّن
وجود عام
تجلیات اسمائی
تجلیات وجودی اسمائی
وحدت شخصی وجود
معنی حرفی
سید مرتضی
مبلغ
s.m.moballegh@gmail.com
1
دانش اموخته دکترای عرفان اسلامی واندیشه های امام خمینی
AUTHOR