پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
پژوهشنامه متین
2423-6462
2676-5888
19
77
2018
03
20
جایگاه وقف در اموال اشخاص حقوقی با تأکید بر آرای امام خمینی(س)
1
20
FA
سیدمحمد
موسوی بجنوردی
استاد بازنشسته دانشگاه خوارزمی و مدیر گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی و اندیشههای امام خمینی(س) پژوهشکدة امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی
moosavi@ri-khomeini.ac.ir
ابوالفضل
قهاری
استادیار الهیات گرایش فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تنکابن، تنکابن، ایران.
ab.ghahari@yahoo.com
یکی از مهمترین سرمایههای انسانی برای کسب کمال در طول دورة اسلامی و در همة ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی، سنّت وقف است. وقف اموال اشخاص حقوقی، اعم از حقوق عمومی یا خصوصی، به معنای خارج کردن اموال از مالکیت شخص حقوقی و اختصاص این اموال به وقف، از اختیارات اشخاص حقوقی خارج است. در این راستا، منظور از شخص حقوقی، آن موضوع و آن موجود غیر از شخص حقیقی است که از صلاحیت دارا شدن حقوق و تکالیف برخوردار گردیده است. وقف اشخاص حقیقی را فقهای عظام نهایت موشکافی کرده و مسائل آن را در کتب فقهی جواب دادهاند، بالأخص امام خمینی در کتاب گرانقدر تحریرالوسیله در حدود یکصد مسئله از متفرعات وقف را مطرح و به آن جواب دادهاند. ولی هیچیک از فقهای عظام مسئلة وقف اشخاص حقوقی را در کتابهای فقهی خویش مطرح نکردهاند. بر این اساس، تحقیق حاضر درصدد پاسخ به این سؤال است که آیا وقف اشخاص حقوقی همان ارکان و شرایط اشخاص حقیقی را دارد یا خیر؟
وقف,شخص حقیقی,شخص حقوقی,موقوف علیه,قبض و اقباض
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64896.html
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64896_c5cd536b56c721c8e402449b17eea317.pdf
پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
پژوهشنامه متین
2423-6462
2676-5888
19
77
2018
03
20
تحلیل دور ه های زمانی گفتمان انقلاب اسلامی با تکیه بر رهبری امام خمینی(س)
21
43
FA
سید محمد علی
حسینی زاده
استادیار علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
hosainizadah@gmail.com
رضا
شفیعی اردستانی
کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه مفید، قم، ایرا ن
rezapoledu@gmail.com
درصورتیکه گفتمان را منظومهای معنایی تصور کنیم که حول یک دال مرکزی سامانیافته و تحت تأثیر زمان و مکان قرار دارد؛ تحلیل این گفتمان در بازههای زمانی مختلف اهمیت مییابد؛ چراکه اصولاً گفتمانها ابدی و آرمانی نیستند و از ابتدا تاریخی و زمانمند هستند. لذا تمیز بهتر بازههای زمانی و گسستهای احتمالی، کمک شایانی در تحلیل گفتمان انقلاب میکند. این تمایزات زمانی، ضمن بیان تفاوتهای گفتمانی، سبب اثبات وجود سوژههای متفاوتی نیز میشوند؛ که متعاقب آن چیستی فضای سیاسی و عملکرد رهبران را تشریح میکنند. هدف از این پژوهش شرح جایگاه امام بهعنوان رهبر دائمی انقلاب در تمام بازههای زمانی، بر اساس مفهوم سوژه است.
در این پژوهش نویسندگان ضمن تمیز سه بازه زمانی مختلف (از سالهای بعد 56 تا پیش از ارائه پیشنویس قانون اساسی، زمان نگارش و تصویب قانون اساسی و دوران بعد از تصویب نهایی قانون) معتقدند که جایگاه امام بر اساس میزان نوآوری و خلاقیت در ارائه گفتمان که لازمه سوژه خلاق و بنیانگذار است و همچنین اسارت سوژه کارگزار در جبر ساختارهای پیشین، بهطور متناوب از سوژه کارگزار به بنیانگذار و مجدداً به سوژه کارگزار تغییر میکند. این نگرش ضمن تشریح فرآیند انقلاب، بر مسیر دموکراتیک انقلاب ایران و عملکرد امام بر اساس اصول دموکراسی تأکید میکند.
امام خمینی,انقلاب اسلامی,گفتمان,دموکراسی,سوژه کارگزار,سوژه بنیانگذار
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64898.html
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64898_5be2a3a5f2134907c2431b618a036b56.pdf
پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
پژوهشنامه متین
2423-6462
2676-5888
19
77
2018
03
20
بررسی تطبیقی غنا و خوانندگی در فقه اسلامی با رویکردی بر نظر امام خمینی(س)
45
64
FA
افتخار
دانش پور
استادیار گروه فقه و حقوق دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران.
e.daneshpoor@mazaheb.ac.ir
احمد
علیدادی
دانشجو
ahmadalidadi69@gmail.com
مسئله «غنا و خوانندگی» با توجه بهاجمال نصوص وارده، محل بحث و نظر دیدگاههای مختلف فقه مذاهب اسلامی است؛ برخی مقوم تعاریف خود در خصوص غنا را بر ارکانی چون طرب، لهو و تناسب با مجالس معصیت معرفی نموده و برخی تعاریف را شرح لفظی دانسته و مرجع تشخیص را به عرف واگذار نمودهاند. بدیهی است با توجه به تشویش در مفهوم غنا، احکام مربوطه نیز مختلف باشند؛ دراینبین امام خمینی نیز در سالهای قبل از انقلاب، در متون ارزشمند فقهی خویش، اولین رکن در تعریف غنا را صدای انسانی میدانند که فیالجمله دارای رقت و زیبایی ذاتی بوده و قابلیت ایجاد طرب برای نوع مردم را دارا باشد و بر این اساس حرمت غنا را ذاتی برشمرده و موارد استثنا را متوقف بر دلیل دانستهاند؛ اما پس از انقلاب با توجه به ابداع تئوری زمان و مکان و اعتقاد ویژه ایشان به تبدل موضوعی احکام، بهعنوان فقیهی نواندیش و عقلگرا موضوعیت فقهی غنا را به دلیل تحول کارکرد که در زمان نزول وحی تنها کاربردی لهوی داشت و موجب غفلت از یاد خدا بود؛ در رساله استفتائات خویش مورد تجدیدنظر فقهی قرار داده و مرجع تشخیص در خصوص مطرب بودن غنا را به عرف واگذار نمودهاند.
این نوشتار ضمن بررسی آرای مختلف فقهی اعم از امامیه و اهل سنت، ادله موافقان و مخالفان و موارد استثنا بر حکم فقهی حرمت غنا و برخی فروعات را مورد تدقیق نظر قرار داده و با توجه به مجمل بودن تعاریف غنا در نصوص شرعی و تحول کارکردی در موضوعیت فقهی آن، عرف را سزاوارترین میزان در تعیین حکم فقهی غنا میداند.
غنا,طرب,لهو,تناسب با مجالس فساد,عرف
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64902.html
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64902_100ffa8d373b4f6a1209cca9082513c7.pdf
پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
پژوهشنامه متین
2423-6462
2676-5888
19
77
2018
03
20
مفصل بندی اعتماد سیاسی در اندیشه امام خمینی(س)
65
92
FA
علی
محسنی مشتقین
استادیارگروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران.
dr.amohseni@gmail.com
اعتماد از مدتها قبل مورد تأکید نظریهپردازان علوم اجتماعی و سیاسی از لاک و توکوویل گرفته تا پوتنام و نظریهپردازان جامعه مدنی قرارگرفته است. در این مقاله تلاش شده تا با تکیهبر نگرش پساساختارگرایانه و با روش تحلیل گفتمان لاکلاو موف به تبیین نظری و مفصلبندی مفهوم اعتماد سیاسی از منظر امام خمینی و در کلام ایشان پرداخته شود. بدین منظور، ابتدا به تشریح مبانی نظری و روش گفتمان و تحلیل گفتمان پرداخته و نشان دادهشده است که چگونه با تأکید بر آموزههای امام خمینی میتوان شاخصها و مؤلفههای پیشران و ایستای اعتماد سیاسی را به تصویر کشید. بهمنظور تبیین این مؤلفهها، کلام و گفتار امام خمینی در صحیفه امام موردبررسی و مطالعه قرار گرفت. این مطالعه جنبهها و مؤلفههایی را مشخص کرد که بر اعتماد سیاسی و مشارکت سیاسی تأثیر مثبت دارند و بهعنوان مزیت و پیشران باید در تقویت آنها کوشید. از سوی دیگر، ابعاد منفی رفتاری و استراتژیک دولتها، بهعنوان مرجع بازدارنده اعتماد، شناسایی شد. این ابعاد منفی بهمثابه ایستا عمل کرده، اعتماد سیاسی ملت به دولت را کاهش میدهد؛ کاستیهایی که باید برای اصلاح یا پیشگیری از تولید آنها تلاش کرد.
امام خمینی,دموکراسی,دولت - ملت,اعتماد سیاسی,سرمایه اجتماعی
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64908.html
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64908_4682235c4047a45ac0eec52cd57f21e5.pdf
پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
پژوهشنامه متین
2423-6462
2676-5888
19
77
2017
03
18
عرف و بناهای عقلایی در مکتب فقهی امام خمینی(س)
93
110
FA
سید عبدالواحد
موسوی
دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی و اندیش ههای امام خمینی)س(، پژوهشکده امام خمینی)ره( و انقلاب
اسلامی، تهران، ایر ا ن
mosavilari@e-damavandihe.ac.ir
عرف و بناهای عقلایی و واژههای مشابه بهکرات در کتب و رسائل فقهی و اصولی و حقوقی موردتوجه فقیهان، اصولیون و حقوقدانان مسلمان قرارگرفته است. این واژه در فرهنگ لغات به معنای شناختهشده و ضد نکر است و در اصطلاح، قاعدهای است که مستقیماً از مردم سرچشمه گرفته فراگیر و پایا است و بهوسیله مقام صالح الزامی دانسته شده است.
سؤال این است که آیا عرف عقلا از منظر شرع و مکتب فقهی امامیه حجت بوده، شایسته است بر اساس آن عمل شود یا نه؟ نسبت عرف و شرع چیست؟
در نسبت عرف و شرع گفتهشده است عرف ممضا، عرف مردوع و عرف مرسل. عرف ممضا یعنی عرف مورد تأیید شرع. عرف مردوع، عرف مورد انکار شرع؛ اما عرف مرسل که شارع نسبت به آن نظری نداده است یا ما به آن دسترسی پیدا نکردهایم، حجیت آن مورد اختلاف است: بدون هیچگونه شرطی حجیت دارد؛ از طریق قاعده حسن و قبح حجیت دارد؛ اگر با امضای شارع اعم از تأیید مستقیم یا تأیید از طریق عدم الردع همراه باشد، حجیت دارد وگرنه غیرقابلقبول است.
امام خمینی قائل به حجیت ذاتی عرف بوده مشروط به امضا یا عدم الردع ولیکن امضای شارع را کاشف از عقلانی بودن عرف میداند. شیخالشریعه اصفهانی احراز عدم الردع را لازم نمیداند، بلکه عدم احراز ردع را کافی تلقی میکند.
عرف,عرف عقلا,امضاء,ردع,احراز,عدم احراز,عصر ظهور,عصر عدم ظهور
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64911.html
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64911_862a693f7198c2d8b34c9d6108e95515.pdf
پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
پژوهشنامه متین
2423-6462
2676-5888
19
77
2017
03
19
انصاف و عدالت در سیستم قانون گذاری ایران و رویکردهای قضایی امام خمینی(س)
111
135
FA
طاهره سادات
نعیمی
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر، اسلامشهر، ایران.
tsnaimi@gmail.com
سید فر ج الله
موسوی
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران.
ryasatvahed@iausr.ac.ir
انصاف به معنای توجه به تمام ابعاد مسئله برای صدور حکمی که موجب اقناع وجدان عرف جامعه و فرد قضاوت کننده میشود و نوعی برآیند اصول کلی حقوق است که سختی قواعد را تلطیف ساخته و درونمایه عدالتیای است که قوانین بر اساس آن وضعشده و در نظام اسلامی ایران برای حفظ حقوق شهروندان به کار میرود. از دید امام خمینی انصاف و عدالت، یکی از پایههای مهم اجرای سیاست در حکومت است و رکن اساسی آن بهکارگیری قوة تعقل جهت جلوگیری از کجرویها، هدایت و اصلاح جامعه اسلامی است و اساس سیاست، رعایت اصول اخلاقی مانند انصاف و عدالت و اصول عقلانی مانند عقل عملی است. وضع، تدوین و اجرای قانون با محوریت انصاف، مؤثرترین عامل استحکام جامعه و حفظ حقوق شهروندان است. مهمترین مصادیق و کاربرد انصاف در گستره قانون و خطابات امام خمینی مشتمل بر: (دخالت دادن «وجدان فقهی» در استنباط و صدور احکام، در نظر گرفتن ضرورتها در قانونگذاری و..) است که در پژوهش حاضر با روش تحلیلی- کاربردی، جهت ارائه مدلی پیشنهادی برای استمداد کارگزاران سیستم قضایی ایران انجامشده است.
انصاف,عدالت,قانون,امام خمینی,قانونگذاری
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64926.html
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64926_d02248ae0f15dbbfc28ed54d14f249e8.pdf
پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
پژوهشنامه متین
2423-6462
2676-5888
19
77
2017
03
19
بررسی تحلیلی رابطه حسن و عشق در اندیشه عرفانی امام خمینی(س)
137
163
FA
سید محمود
یوسف ثانی
عضو هیأت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه
yousefsani@irip.ir
سارا
قاسمی
دانشجوی دکتری عرفان اسلامی پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی، تهران، ایران
ghasemi2205@gmail.com
مفاهیم حسن و عشق یکی از مهمترین مفاهیم عرفان اسلامی است که ارتباط عمیقی با مفهوم تجلی حضرت حق دارد. در کیفیت تجلی خداوند، این دو مفهوم ترجمان مدارج هستی شناختی و معرفتشناختی هستند که در دو قوس نزول و صعود مطرح میشوند. بدین ترتیب، در قوس نزول، تجلی حاصل ملاحظه حسن ذاتی خداوند در مرآت اکوان و عوالم است و در قوس صعود، عشق راهبر انسان برای شهود این تجلی جمال مطلق است. در مقاله حاضر این موضوع با رویکرد به اندیشه عرفانی امام خمینی بررسی و تحلیل خواهد شد.
زیبایی,فطرت,انسان کامل,حسن,عشق
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64927.html
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_64927_ecdc4f78f5f0d924ec8fbb294aa70e2f.pdf