پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
پژوهشنامه متین
2423-6462
2676-5888
20
78
2018
05
22
بررسی قاعده الخراج بالضمان با رویکردی بر نظرات امام خمینی(س)
1
14
FA
سید محمد
موسوی بجنوردی
استاد گروه فقه و حقوق و مدیر گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تربیت معلم ( خوارزمی)، تهران، ایران
moosavi@ri-khoomeini.com
محدثه
مقدم فر
دانشجوی دکتری فقه
دانشجوی دکتری فقه و حقوق خصوصی دانشگاه شهید مطهری
moghadamfar558@yahoo.com
<em>یکی از قواعد معروف در فقه اسلامی قاعده الخراج بالضمان است. در جوامع روایی شیعه این روایت نقل نشده و از نظر مشهور فقهای شیعه این روایت از حیث صدور معتبر نیست. از جهت دلالت نیز در میان فقهای امامیه و عامه اختلاف نظر وجود دارد.</em><br /> <em>لکن از آنجا که دلالت این قاعده آثار حقوقی زیادی دارد، ضروری دانستیم این قاعده را از حیث سند، دلالت و تطبیق آن با موارد مختلف مورد بررسی قرار داده و رویکرد امام خمینی را تحلیل کنیم.</em><br /> <em>گروهی از فقها دلالت این روایت را در حوزه فقه مدنی و ضمانات مطرح کرده و قائلند این قاعده به این معناست که هرکس ضامن عین کالاست، در قبال منافع ضمانی ندارد. اهل سنت قائلند که این قاعده در مطلق ضمان اعم از جعلی و قهری جاری است.گروه دیگر مثل ابن</em><em></em><em>حمزه، این قاعده را فقط در ضماناتی که منشأ قراردادی دارند جاری می</em><em></em><em>داند. شیخ انصاری وکثیری از فقها قلمرو قاعده را محدود به عقد صحیح نموده و معنای این قاعده را تبعیت منافع از عین می</em><em></em><em>داند.</em><br /> <em>در مقابل امام خمینی معنای خراج را مالیات دانسته</em><em></em><em> و دلالت این قاعده را در حوزه فقه حکومتی مطرح نموده و معنای آن را ضمان حکومت اسلامی به تأمین مصالح مسلمین در مقابل مالیاتی که دریافت می</em><em></em><em>کند می</em><em></em><em>داند.</em><br /> <em>در این مقاله پس از بررسی اقوال سعی بر آن شده تا قول اوجه برگزیده شود.</em>
خراج,منافع,منافع مستوفات,ضمان قراردادی,ضمان واقعی,مالیات,حکومت اسلامی
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_70488.html
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_70488_1a97c7c55e349320c2db0b2ab7d502d4.pdf
پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
پژوهشنامه متین
2423-6462
2676-5888
20
78
2018
05
22
قاعدۀ تسامح در رو ش شناسی تفکر نقدی امام خمینی(س)
15
31
FA
عباسعلی
روحانی
استاد پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
abbasali-roohani@hotmail.com
زهره
خانی
دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی و اندیشه های امام خمینی ، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
zohrehkhani606@yahoo.com
<em> علیرغم ادعای شهرت و اتفاقنظر علمای شیعه و اهل تسنن مبنی بر حجیت قاعده تسامح در ادله سنن، برخی از فقهای متأخر به اشاره یا صراحت مستندات این قاعده را کافی ندانستهاند. طرفداران این قاعده به مفاد اخبار صحیح من بلغ عمل نمودهاند، نه به اخبار ضعیف استحباب با یکی از این چهار رویکرد: ثبوت استحباب برای عمل بهعنوان اولی، بهعنوان ثانوی (با عنوان رجاء ترتب ثواب)، از طریق حدوث مصلحت یا جعل احتیاط استحبابی. مخالفان با دلایلی چون ارشاد بهحکم عقل و یا اخبار از تفضّل الهی ادله موافقان را بهنقد کشیدهاند. به نظر امام خمینی در اخبار من بلغ اجر منظور شده جُعلى است که شارع قرار داده و معلق بر این است که مکلف از ثواب فلان عمل باخبر شود و آن را به امید رسیدن به آن ثواب انجام دهد، مثل چیزی که در عقد جعاله اتفاق میافتد؛ بنابراین این اخبار دلالتی بر استحباب ندارند. به نظر وی، فلسفه این اخبار ترغیب و تشویق مکلف برای انجام فعل ما بلغ، بهمنظور حفظ سنن و مستحبات واقعی است. به گمان این پژوهش، سند اخبار من بلغ، اگر نگوییم جعلی است - چنانچه برخی از فقها گفتهاند - خبر واحد حسنی است که دلالتی بر استحباب فعل ندارد</em>
خراج,منافع,منافع مستوفات,ضمان قراردادی,ضمان واقعی,مالیات,حکومت اسلامی
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_70517.html
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_70517_4fe5733f499a0bf17334a77df0dd7d96.pdf
پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
پژوهشنامه متین
2423-6462
2676-5888
20
78
2018
05
22
واکاوی تأثیر گفتمان سیاست اسلامی امام خمینی (س) بر روشنگری امت اسلامی
33
52
FA
علیرضا
زرگر
دکتری علوم سیاسی، استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم انتظامی امین
a.zargar.1976@gmail.com
<em> زمینه و هدف</em><em>بیداری اسلامی، پدیده</em><em></em><em>ای است که در عصر سیطرة فکری، فرهنگی و سیاسی استعمار در جهان اسلام از اندیشه</em><em></em><em>های بزرگانی چون جمال</em><em></em><em>الدین اسدآبادی آغاز گردید؛ اما نتوانست طرحی نو دراندازد. امام خمینی نخستین متفکری بود که بیداری اسلامی را به گفتمان و رفتار سیاسی بدل نمود و توانست با رهبری فکری تحول برانگیز، خیزش اسلامی علیه نظام سلطه و دیکتاتوری</em><em></em><em>های دست</em><em></em><em>نشانده آن را وارد اراده عمومی مسلمانان، مستضعفان و جنبش</em><em></em><em>های آزادی</em><em></em><em>بخش جهان نماید.فرض ما در تحقیق فوق این است که گفتمان سیاسی امام خمینی بر روشنگری و آگاهی امت اسلامی تأثیر دارد. روش این مقاله، روش کتابخانه</em><em>ای با رویکرد تحلیل اسنادی و ابزار گردآوری، جمع</em><em>آوری و مطالعه منابع، استخراج داده</em><em>ها، طبقه</em><em>بندی و بهره</em><em>برداری و تحلیل آن</em><em>هاست.</em><em>یافته</em><em></em><em>های پژوهش حاکی از آن است که اندیشه</em><em></em><em>های امام خمینی، بزرگ</em><em></em><em>ترین آموزه برای قیام</em><em></em><em>های مردمی جهان اسلام است. نقش امام ترکیب تفکر رهایی اسلامی با اراده جمعی بود که دستاورد آن ایجاد گفتمان مسلط به نام بیداری ملل اسلامی است. راهبردهای امام در این مسیر عبارت بودند از: احیای اسلام سیاسی، نفی نظام</em><em></em><em>های سیاسی غیر مردمی و غرب محور، دفاع از تلفیق دین و سیاست، نفی سلطه و صهیونیسم و روز جهانی قدس، وحدت اسلامی و ...</em>
امام خمینی,خیزش,بیداری اسلامی,ملل اسلامی,نظام سلطه
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_70520.html
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_70520_6c79a202a90c44746dd21b481c67b1db.pdf
پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
پژوهشنامه متین
2423-6462
2676-5888
20
78
2018
05
22
بازخوانی حقوقی - فقهی ضرب زن در متون دینی و آرای امام خمینی(س)
53
79
FA
جلال
سلطان احمدی
استادیار دانشگاه پیام نور
مهری
یزدانی
کارشناس ارشد مطالعات زنان، دانشگاه خوارزمی
reyhaneh2015r@gmail.com
آرزو
ملکشاه
دانشجوی دکتری فقه و حقوق خصوصی، دانشگاه خوارزمی
amalekshah72@yahoo.com
<strong><em> </em></strong><em>تبیین نگرش حقوق اسلام دربارة جایگاه زن در جامعه و حقوق وی نهتنها موجب استواری خانواده و تأثیر آن بهعنوان عنصر کلیدی در شکلگیری بنیانهای اجتماعی است بلکه زمینه رفع چالشهایی چون خشونت علیه زنان خواهد بود. نباید ازنظر دور داشت که در جهت رسیدن به ساختار متقن و استوار از نظام خانواده، مطالعات مختلفی حول محور مباحث مرتبط با حقوق زنان و خانواده شکلگرفته است که هر یک در جهت دستیابی به چشماندازی مناسب در این موضوع از اهمیت برخوردارند. ازجمله این مباحث که باعث تشکیک و انتقاد بهنظام حقوقی اسلام شده ماهیت و چیستی تنبیه زن در نظام فقهی و حقوقی اسلام است. هدف از این مقاله پاسخگویی به تشکیک و انتقادهای وارده با تکیهبر مستنداتی چون آیه 34 سورة نساء، تفسیرهای موجود از آیه مذکور، استدلال موافقان و مخالفان و انتقادهای وارده است. تا از این رهگذر به دیدگاه واقعی نظام حقوقی اسلام دستیابیم. البته لازم به ذکر است که به دلیل مبنا بودن موازین اسلامی در نظام حقوقی ایران به استناد اصل چهارم قانون اساسی ناگزیر از تأمل در مسئله پیشرو در قوانینی چون قانون اساسی و مدنی خواهیم بود.</em>
زن,خانواده,تنبیه بدنی,نشوز,وظایف همسری
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_70523.html
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_70523_a78e60f856734aa4776c0a7d0e52ed50.pdf
پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
پژوهشنامه متین
2423-6462
2676-5888
20
78
2018
05
22
بررسی رابطه طرد اجتماعی ذهنی با مشارکت سیاسی جوانان نسل سوم انقلاب اسلامی ایران
81
103
FA
محمدرضا
طالبان
دانشیار گروه جامعه شناسی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
qtaleban@yahoo.com
ندا
آذرنگ
کارشناس ارشد جامعه شناسی از پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
<strong><em> </em></strong><em>پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه طرد اجتماعی ذهنی با مشارکت سیاسی جوانان نسل سوم انقلاب اسلامی ایران به انجام رسیده است. برای این منظور، سه دیدگاه نظری رقیب، یعنی بسیج (طرد اجتماعی همبستگی مثبت با مشارکت سیاسی دارد = تأثیر افزایشی)، کنارهگیری (طرد اجتماعی همبستگی منفی با مشارکت سیاسی دارد = تأثیر کاهشی) و دیدگاه عدم تأثیر مطرح شد و از تلفیق این دیدگاههای نظری، مدلی تئوریک ساخته شد. این مدل با دادههای حاصل از نمونهای 400 نفری از دانشجویان دانشگاه رازی که به روش طبقهای چندمرحلهای انتخابشده بودند مورد ارزیابی و آزمون تجربی قرار گرفت. نتایج نشان داد که دانشجویانی که طرد اجتماعی ذهنی بالاتری داشته، مشارکت سیاسی بالاتری نیز داشتهاند. با وجود این، عکس این رابطه معنادار نبود؛ یعنی کاهش طرد اجتماعی ذهنی، مشارکت سیاسی را کاهش نمیداد. درمجموع، یافتههای تحقیق شواهدی تجربی برای تأیید فرضیة مدل نظری بسیج مبنی بر ارتباط مثبت میان طرد اجتماعی و مشارکت سیاسی فراهم آورد ضمن آنکه برای مدل نظری کنارهگیری دلالتِ ابطالی داشت. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که طرد اجتماعی ذهنی منحیثالمجموع بیست درصد از واریانس مشارکت سیاسی جمعیت تحقیق را تبیین مینماید</em>
طرد اجتماعی ذهنی,محرومیت اجتماعی,رضایت از زندگی,مشارکت سیاسی,نسل سوم انقلاب
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_70526.html
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_70526_07a02ac1fb6d3b76e07953e989ad1669.pdf
پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
پژوهشنامه متین
2423-6462
2676-5888
20
78
2018
05
22
بررسی دیدگاه های امام خمینی(س) در خصوص دانشگاه از منظر تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف
105
126
FA
علی
کریمی فیروزجایی
استادیار گروه زبانشناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
alikarimif@yahoo.com
<em> امام خمینی بنیانگذار انقلاب اسلامی و از رهبران تأثیرگذار در کل تاریخ بشریت و بهویژه جهان اسلام است. با توجه به ماهیت فرهنگی و ایدئولوژیک انقلاب اسلامی و نیز جایگاه دانشگاه در شکلگیری این فرهنگ امام خمینی همواره دیدگاه ویژهای به دانشگاه و دانشگاهیان داشته و مطالب فراوانی در اینباره فرمودهاند. هدف پژوهش حاضر بررسی کلام امام از دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف است. روش تحقیق کیفی و از نوع تحلیل محتوا بوده و جامعه آماری آن یکی از فرازهای امام از مجموعه سخنان امام در <strong>صحیفه امام</strong> است و بهصورت هدفمند مرتبط با موضوع تحقیق انتخاب شد. یافتههای این تحقیق نشان میدهد در بیانات امام دو رابطه واژگانی با همآیی و تقابل بیشترین کاربرد نسبت به سایر روابط معنایی دارند. بیشترین گسستهای گفتمانی از نوع کنشگری است و گسستهای زمانی و مکانی در رتبههای بعدی قرار دارند. واژه دانشگاه بیشترین جایگاه را در آغازگری جملات دارند و بیشترین جملات از نوع متعدی هستند. تحلیل سطح تبیینی، مبین عمق نگاه امام به این نهاد مهم اجتماعی بوده و نشان میدهد که در چارچوب فکری و اعتقادی امام، دانشگاه مبدأ و کانون تحولات اجتماعی و فرهنگی و محور «اصلاح یا انحراف» جامعه و «آبادانی یا ویرانی» کشور محسوب میشود.</em>
امام خمینی,دانشگاه,راهبرد کلامی,تحلیل گفتمان انتقادی,فرکلاف
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_70529.html
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_70529_065c8a0df61f6025eaaa329af3a74987.pdf
پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
پژوهشنامه متین
2423-6462
2676-5888
20
78
2018
05
22
توسعة فرهنگی و بررسی ویژگیها، ابعاد و اهداف آن از دیدگاه امام خمینی(س)
127
145
FA
مجتبی
گراوند
استادیار و عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه لرستان
garavand.m@lu.ac.ir
فرهاد
پروانه
دانشجوی دکترای تاریخ اسلام دانشگاه لرستان
farhad.parvaneh@yahoo.com
<em> توسعة فرهنگی به معنای ایجاد تحول و خلق ارزش</em><em></em><em>ها، روابط اخلاقی و هنجارهای مناسب است که برای ارضای نیازهای آدمی، زمینه</em><em></em><em>های لازم را در قالب اجتماع فراهم می</em><em></em><em>کند. فهم و شناخت مفاهیمی چون توسعه، فرهنگ و توسعة فرهنگی، در سرنوشت ملت</em><em></em><em>ها و نیز جامعه ایران حائز اهمیّت است. اولین طلیعة توسعة فرهنگی در انقلاب اسلامی و در روند پیروزی و تکامل این</em><em></em><em>انقلاب به چشم می</em><em></em><em>خورد و بیشترین شعارها و اهداف انقلاب متوجه توسعة فرهنگی بوده است.</em><br /> <em>بر این اساس، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تبیین استراتژی جامعی در امر توسعة فرهنگی، به منزلة یک ضرورت ملّی، مورد توجه مسئولان قرارداشته است. دیدگاه</em><em></em><em>های امام خمینی درباة فرهنگ و توسعه فرهنگی و ابعاد و اهداف آن یکی از نیازهای اساسی جامعه و راه</em><em></em><em>کارهای توسعة فرهنگی در کشوراست.</em><br /> <em>دراین مقاله ابتدا تعاریف مختلفی</em><em></em><em>از مفهوم توسعه و توسعة</em><em></em><em>فرهنگی داده شده و سپس مهم</em><em></em><em>ترین ابعاد، ویژگی</em><em></em><em>ها و اهداف توسعه</em><em></em><em>فرهنگی از دیدگاه امام خمینی بیان می</em><em></em><em>شود.</em>
توسعه,توسعةفرهنگی,فرهنگ,امام خمینی,خودباوری
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_70531.html
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_70531_152e80e4886c07299e161f74f1cf5089.pdf