2024-03-29T11:18:46Z
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=5654
پژوهشنامه متین
متین
2423-6462
2423-6462
1394
17
69
بررسی مبانی فقهی ـ حقوقی بیع اعضای بدن انسان با رویکردی به نظر امام خمینی(س)
حمیدرضا
آدابی
امین
گلریز
با پیشرفت علوم در زمینههای مختلف و پیدایش سؤالات نوظهور در مسائل حقوقی و فقهی بر اساس رفع شبهات احتمالی بر پایة نقش اجتهاد در زمان و مکان، استدلال و استنتاج در پاسخ به سؤالات فقهی و حقوقی به نحو قابل قبول از وظایف محققین امر است. بیع اعضای بدن از آن دسته موضوعاتی است که بر پایه توسعة علوم پزشکی صورت گرفته است. توجیه یا رد پذیرش بیع اعضای بدن در حوزة سلامت انسانها خصوصاً در زمینة پیوند اعضا بسیار مهم و حائز اهمیت است. در مقاله حاضر بر اساس فقه پویا و مطابق نظر امام خمینی، که معتقد به تأثیر زمان و مکان در فقه بودند، به اثبات میرسد که بیع اعضای بدن مادامی که سبب «اضرار به نفس» نگردد، بلامانع است.
بیع
اعضای بدن
مالکیت ذاتی
اضرار به نفس
سیرة عقلا
2016
02
20
1
20
پژوهشنامه متین
متین
2423-6462
2423-6462
1394
17
69
بررسی حقیقت ظلومیت و جهولیت از منظر ابن عربی، ملاصدرا و امام خمینی(س)
علی
ارشد ریاحی
هنگامه
بیادار
بررسی معنا و حقیقت ظلومیت و جهولیت که طبق آیة 72 سوره احزاب باعث پذیرش امانت الهی شده است، مورد نظر این پژوهش است. در این مقاله درصدد هستیم تا با بررسی آرای ابن عربی، ملاصدرا و امام خمینی به این مهم نائل شویم. به این منظور با روش کتابخانهای- اسنادی به آثار این سه دانشمند مراجعه شده و پس از جمع آوری و تحلیل آرای آنها این نتیجه به دست آمده است که هر چند کلمات ظلوم و جهول به لحاظ ریشة لغوی معنای ذمی دارند، لیکن در عرفان ابن عربی و حکمت متعالیه مراد از امانت الهی، خلافت الهی است که تنها انسان بهخاطر دو صفت ظلومیت و جهولیت که دو صفت مدحی برای انسان شمرده میشوند، قابلیت و استعداد آن را دارد تا به این مقام نائل شود. ابن عربی با بیان دو معنای متفاوت از انسان دو تفسیر جداگانه از ظلوم و جهول بودن او ارائه میکند. از نظر ملاصدرا آنچه موجب شده است تا از میان مخلوقات الهی تنها انسان دارای چنین صفتی باشد، ضعف او در خلقت است. در این بین، امام خمینی ظلومیت و جهولیت را دو صفتی میداند که خداوند انسان را به واسطه آن، ستوده است. از نظر او ظلومیت و جهولیت یعنی تجاوز از منازل حس و تعینات و فنای در بقای خداوند.
ظلومیت
جهولیت
ابن عربی
ملاصدرا
امام خمینی
2016
02
20
21
38
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_47912_22a32295d33e3abf00e3fb6b8ebb5f6b.pdf
پژوهشنامه متین
متین
2423-6462
2423-6462
1394
17
69
وحدت و کثرت وجود در اندیشه ابن عربی و امام خمینی(س)
محمودرضا
اسفندیار
علی اصغر
ترکاشوند
موضوع وحدت و کثرت وجود در بین عرفا و فلاسفه از اهمیت ویژهای برخوردار است. وحدت وجود با ظهور ابن عربی و ارائه اصول و مبانی عرفان به سبک نظری، جلوه تازه ای پیدا کرد و پس از او به یکی از مهمترین ارکان هستیشناسی عرفانی تبدیل شد. ابن عربی صراحتاً در کتب مختلف خود علیالخصوص در دو اثر مهم خود، فتوحات مکیهو فصوص الحکم، مفصلاً به تبیین این نظریه همت گماشت. از میان عارفان و فیلسوفان متأخّر، امام خمینی از وحدت وجود تقریر خاصی به دست داده است. امام در مصباح الهدایه به تبیین مراحل ظهور حضرت حق، رابطه ظهورات با مقام غیب الغیوب و نسبت اسماء و صفات با ذات احدیت پرداخته است. از نظر امام، تمامی ظهورات حق، حجابی برای مقام غیبالغیوب است. در تفسیر سوره حمد نیز امام پس از توضیح اسماء الله و بیان فنای اسم در مسمّی تاکید میکند که انسان تنها از طریق مراتبی از اسمای الهی میتواند از ذات مقدس الهی به آگاهی ناقصی دست یابد.
وحدت وجود
کثرت
تجلّی
مراتب وجود
ذات
اسماء
صفات
2016
02
20
39
52
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_47906_e5df5e469b9c1fb736ed2eb2dffe8250.pdf
پژوهشنامه متین
متین
2423-6462
2423-6462
1394
17
69
نقش زمان و مکان در تعمیم مصادیق احتکار با رویکردی به آرای امام خمینی(س)
سید محمد
موسوی بجنوردی
افسانه
مهدیان کرانی
یکی از روشهای کسب درآمد و سود که امروزه رواج بسیاری دارد و اسلام آن را منع نموده احتکار میباشد. احتکار عبارت است از حبس و نگهداری طعام به امید و انتظار گرانی نرخ. احکام شریعت اسلام، بر پایه مصالح و مفاسد تشریع شده، و براى زمان خاص یا مکان خاصى نیست. با توجه به نقش زمان و مکان فقیه مىتواند دربارۀ احکام متغیر اسلام، حکم صادر نماید. با در نظر گرفتن عنصر زمان و مکان، نمود آرای امام را میتوان در تعمیم مصادیق احتکار به وضوح دید. از دیدگاه ایشان نیاز و احتیاج مردم، فقدان باذل دیگر به حد کفایت و حبس طعام از قیود معتبر در صدق احتکار منهی عنه به شمار آورده شده؛ زیرا مقتضای بسیاری از روایات حرمت احتکار به طور مطلق بوده و در تسری حکم به موضوع احتکار تأثیر دارند. بنابراین حاکم شرع با اعمال مواردی مانند اجبار محتکر بر فروش کالا، نرخگذاری بر روی اجناس احتکار شده و در مرحلة آخر با مجازات محتکر به مقابله با احتکار میپردازد.
احتکار
زمان
مکان
تسعیر
محتکر
2016
02
20
53
72
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_47913_83a6c39fa832a469d3a8bd79f9676f1b.pdf
پژوهشنامه متین
متین
2423-6462
2423-6462
1394
17
69
حجیّت شهرت فتوایی قدما با رویکردی به آرای امام خمینی(س)
علی
بهرامی نژاد
سید مصطفی
موسوی بجنوردی
هر چند که با یک نگاه کلی شهرت به روایی، عملی و فتوایی تقسیم میشود ولی شهرت مورد بحث در این مقاله شهرت فتوایی بین قدما است. یعنی فتوایی که شهرت یافته اما مستندات آن معلوم نیست. حجیّت چنین شهرتی مورد پرسش است. بعضی از فقیهان همچون مرحوم خویی شهرت فتوایی را فی نفسه حجت نمیدانند و تنها ادلة موافقان حجیّت شهرت فتوایی را رد میکنند و با نفی اعتبار شهرت در موارد زیادی آرای متقدمین را به چالش کشیده و در مقابل، بزرگانی چون آیت الله بروجردی و امام خمینی و آیت الله بجنوردی شهرت فتوایی قدما را حجت میدانند. از نظر ایشان این گونه شهرت حاصل اصولی است که مستقیماً و بدون دگرگونی، از امام معصوم(ع) اخذ شده است و تنها قدما ناقل اصول متلقات بودهاند و به بسیاری از ادلة معتبر دسترسی داشتهاند؛ اما بعضی ازآنها به دست ما نرسیده است و وجود مناط حجیّت اجماع در شهرت فتوایی،که همان کشف قطعی از قول معصوم(ع) است، مهمترین دلیل بر حجیّت شهرت فتوایی قدماست.
شهرت فتوایی
قدما
حجیّت
اصول متلقات
متقدمین
متأخرین
2016
02
20
73
96
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_47934_99b24779a6a966c0c6660773de8a4d97.pdf
پژوهشنامه متین
متین
2423-6462
2423-6462
1394
17
69
واکاوی شروط ابتدایی وتبانی بارویکردی به نظر امام خمینی(س)
عبدالجبار
زرگوش نسب
شرط که در لغت به معنای الزام و التزام به کار رفته در اصطلاح فقها به معانی مختلفی آمده است. مقصود از شرط در اینجا آن است که متعاملین یا یکی از آن دو خارج از عقد یا ضمن آن به چیزی ملتزم شوند. شرط به این اصطلاح بر سه نوع است: الف- شرط ابتدایی که مانند وعده است و صرفاً یک تعهد و التزام پیش از عقد است. ب- شرط تبانی آن است که قبل از عقد، دوطرف معامله به آن توافق کرده وعقد بر اساس آن واقع میشود، بدون آنکه در ضمن عقد بیان شود.ج- شرط ضمن عقد که در متن عقد ذکر میشود؛ مانند شرط فعل، شرط نتیجه و شرط صفت.دستیابی به نحوة التزام یا عدم التزام به شرط ابتدایی و تبانی و مشخص کردن جنبههای مثبت و منفی و نقاط مشترک و اختلافی میان دیدگاهها برای دستیابی به نظرات مثبت و سازنده بر ضرورت و اهمیت انجام این پژوهش میافزاید. باتوجه به ابتلای جامعه به انجام معاملات و عقود مختلف از یک سو، و کثرت مشروط شدن آن عقود؛ تحلیل فرآیند التزامات دو طرف عقد از منظر فقها به عنوان یک پدیدة امروزی، ضرورتی اجتنابناپذیر است.در این تحقیق که به روش توصیفی ــ تحلیلی انجام پذیرفته، ماهیت شرط ابتدایی و تبانی و وجوب عمل و التزام به آنها از منظر فقها و امام خمینی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
شرط ابتدایی
شرط تبانی
امام خمینی
شرط ضمن عقد
الزام و التزام
2016
02
20
97
116
پژوهشنامه متین
متین
2423-6462
2423-6462
1394
17
69
اصل مصلحت در نظام قانونگذاری اسلامی و تطبیق آن در حقوق خانواده با رویکردی به اندیشه های امام خمینی(س)
طوبی
شاکری گلپایگانی
مهدیه
محمد تقی زاده
اصل مصلحت اصل زیربنایی فقه اسلامی و دربردارندة روح مشترک تمام احکام است. امام خمینی به صراحت مصلحت را مبنای صدور احکام حکومتی میدانست تا بدانجا که جهت رعایت این اصل کلیدی در قانونگذاری، به دستور ایشان، مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال 1367 تشکیل شد. با این توصیف، تبیین این اصل و جایگاه آن به لحاظ محوریت و دخالت آن در تشریع و استنباط احکام از منابع و تقنین در نظام قانونگذاری، خاصه در ساحت خانواده ضروری است.پژوهش حاضر بر آن است تا پس از تبیین اصل مصلحت به عنوان ابَراصل حاکم بر نظام قانونگذاری اسلامی، و تأمل بر اندیشه های امام خمینی، جایگاه این اصل را در نظام قانونگذاری اسلامی ترسیم نموده، در نهایت به تبیین محوریت این اصل در نظام خانواده و تأکید بر تقدم مصلحت جمعی بپردازد در این پژوهش بیان شده که علیرغم مبانی فقه شیعه و تأکید امام خمینی بر رعایت مصالح جمعی در تقنین و لحاظ اصل مصلحت حفظ نظام، اشاره قانونگذار در مواردی به رعایت مصلحت در مباحث حقوق خانواده، در واقع لحاظ مصلحت جمعی نبوده است و صرفاً مصلحت موردی را در نظر داشته است؛ بنابراین ضروری است قانونگذار در جهت تأمین مصالح و حفظ نظام خانواده (مهمترین بنیاد جامعه)، این اصل را با رعایت ضوابط یاد شده بر فروعات مسائل خانواده تطبیق نموده و به تدوین و اصلاح قوانین اقدام نماید.
اصل مصلحت
نظام قانونگذاری اسلامی
مصلحت جمعی
حقوق خانواده
قاعده اهم
2016
02
20
117
127
https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_47951_4e2a330372612bc2501bc35e65daebe5.pdf