1
استادیار گروه فقه و مبانی حقوق دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران.
2
استادیار گروه فلسفه دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران.
چکیده
چکیده: نظریة «وضع الفاظ برای معانی عامه»، طرحی نفیس در فهم واژگانی از قرآن و روایات است که حمل آن بر معانی ظاهریه امکان‌پذیر نیست. این نظریه، ضمن برخورداری از مزیت پایبندی به ظواهر، مانع سقوط در دامان تأویلات و مجازات ناروا می‌شود و می‌تواند معانی عالیه را بر الفاظ متعارف تحمیل کند. طرفداران این تفکر مدعی هستند که الفاظ برای معانی گسترده‌تری از آنچه تصور می‌شود وضع شده‌اند. معانی نیز مانند جهان هستی، مراتب و لایه‌هایی زیرین دارد. در میان طرفداران این نظریه، امام خمینی تقریری قابل‌تأمل از آن ارائه کرده‌اند، اما در مقابل، مصطفی خمینی این نظریه را قبول ندارد و آن را طرحی ذوقی و بدون پشتوانة برهانی معرفی کرده که در خلط مسائل عرفانی و عرفی ریشه دارد. این جستار، به تبیین و نقد این دو دیدگاه پرداخته و بیان کرده است که هرچند تقریر امام خمینی از نظریة مذکور با چالش‌های جدی روبه‌روست، این امر، برخلاف نظر مصطفی خمینی هرگز به معنای سستی و ناراستی اصل نظریة روح معنا نیست.
آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین. (1409 ق) کفایة‌الأصول، قم: موسسة آل البیت(ع)، چاپ اول.
ابن‌بابویه، محمد بن علی. (1385) علل‌الشرائع، قم: کتاب‌فروشی داوری.
اردبیلی، سید عبدالغنی. (1381) تقریرات فلسفة امام خمینى، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ اول.
امام خمینى، سید روح الله. (1375) تفسیر سوره حمد، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ چهارم.
امام خمینى، سید روح الله. (1376) مصباح‌الهدایة إلی الخلافة و الولایة، با مقدمه سید جلال‌الدین آشتیانی، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ سوم.
امام خمینى، سید روح الله. (1378) آداب الصلاة، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ هفتم.
امام خمینى، سید روح الله. (1380) شرح چهل حدیث (اربعین حدیث)، قم: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ بیست‌و‌چهارم.
)