گفتمان های اشتغال زنان (مقایسه دیدگاه امام خمینی (ره)با دیگر گفتمانهای رایج)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه ، دانشکده علوم انسانی ، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران

2 استادیارگروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی ، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران.

3 استادیار گروه جامعه شناسی ، دانشکده علوم انسانی ، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران.

چکیده

گفتمان‌های اشتغال زن شیوه‌های خاصی است که افراد و گروه‌ها برای سخن گفتن درباره ضرورت یا عدم ضرورت و بایدها و نبایدهای اشتغال زنان در جامعه به کار می‌گیرند. در پژوهش حاضر سعی شده با برگزیدن نظریه و روش تحلیل گفتمان بر اساس خوانش لاکلا و موفه به بررسی تطبیقی گفتمان امام خمینی و گفتمان‌های رایج دیگر در مقوله اشتغال زنان و وجوه اشتراک و تمایز آن‌ها بپردازیم. جامعه آماری پژوهش متون تاریخی مربوط به مکاتب فکری است که به‌صورت هدفمند انتخاب‌شده است. نتایج تحلیل نشان می‌دهد گفتمان‌های حامی اشتغال زنان بیشتر بر خودبسندگی زن تأکیددارند؛ درحالی‌که گفتمان‌های مخالف با استناد به تفاوت نظام طبیعی، اشتغال زنان را مخل نظام خانواده تلقی می‌کنند. در میانه این دو گفتمان، گفتمان امام خمینی بر اساس آموزه‌ای اسلامی قرار دارد که ه‍ژمونی آن در حوزه اشتغال زنان پیامـدهای گسترده‌ای در ورود سالم و بی‌دغدغه آن‌ها به مراکز اشتغال و کار و درعین‌حال حل تعارض نقش‌های چندگانه زنان در عرصه خانواده و کار داشته است.
 
 

کلیدواژه‌ها


-   آبوت، پاملا و کلر والاس.(1387) جامعهشناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
-   استاک، روح‌الله. (1397) «جایگاه و هویت زن در جدال گفتمان‌های ایرانی (با تأکید بر گفتمان امام خمینی)»، فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، شماره 35.
-   اکبر زاده، لیلا. (1390) بررسی دیدگاه امام خمینی (س) درباره اشتغال زنان و بیان مبانی فقهی حقوقی آن، تهران: پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی.
-   امام خمینی، سید روح‌الله. (1385) صحیفه امام (دوره 22 جلدی)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
-   امام خمینی، سید روح‌الله. (1390) جایگاه زن در اندیشه امام خمینی، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- امام خمینی، سید روح‌الله.  (1392) استفتائات، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (.
-   بامداد، شیدا. (1375) ساختار اشتغال زنان کشور و تغییرات آن در چهل سال گذشته و بررسی رابطه میزانهای اشتغال زنان با عوامل اجتماعی-اقتصادی در شهرستانهای ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
-   بی یرویش، مانفرد. (1363) زبانشناسی جدید، ترجمه محمدرضا باطنی، تهران: نشر آگاه، چاپ دوم.
-   تاجیک، محمدرضا. (1384) گفتمان، پاد گفتمان و سیاست، تهران: مؤسسه توسعه علوم انسانی.
-   توحید فام، محمد. (1383) چرخشهای لیبرالیسم، تهران: انتشارات روزنه.
-   حافظیان، محمدحسین. (1380) زنان و انقلاب، تهران: اندیشه برتر.
-   حسینی زاده، سید محمدعلی. (1383)«نظریه گفتمان و تحلیل سیاسی»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 28.
-   رحمتی، حسینعلی. (1386) «کرامت زن در اسلام و غرب، مورد پژوهی تطبیقی امام خمینی و فمینیسم»، پژوهشنامه متین، شماره 36.
-   سایت تابناک.(۲۸ آبان ۱۳۹۷) فتاوای آیتاللهالعظمی امام خمینی (قدس سره) در مورد اشتغال زنان                                                                         https://www.tabnak.ir/fa/news/852833
-   فلیک، اووه. (1388) درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
-   قجری، حسینعلی و جواد نظری. (1392) کاربرد تحلیل گفتمان در تحقیقات اجتماعی، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
-   کدیور، جمیله. (1387) «بررسی گفتمان امام خمینی در مورد زنان»، پژوهشنامه متین، شماره 39.
-   گولد، جولیوس و ویلیام ل کولب. (1384) فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه گروه مترجمان به کوشش محمدجواد زاهدی، تهران: انتشارات مازیار.
-   لاکلا، ارنستو و شانتال موفه. (1393) هژمونی و استراتژی سوسیالیستی، ترجمه محمدرضایی، تهران: ثالث.
-   مرکز آمار ایران. (1390) سالنامه آماری ایران، تهران: مرکز آمار ایران.
-   مرکز آمار ایران. (1391) سالنامه آماری ایران، تهران: مرکز آمار ایران.
-   مشیرزاده، حمیرا. (1378) از جنبش تا نظریه اجتماعی تاریخ دو قرن فمینیسم، تهران: نشر شیراز.
-   ملک‌زاده، فهیمه. (1395) «نقش اشتغال زنان در توسعۀ جامعه با رویکردی بر دیدگاه امام خمینی(ره)»، پژوهشنامه متین، شماره 72.
-   منصور نژاد، محمد. (1381) رویکردهای نظری در گفتگوی تمدنها، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
-   منصور نژاد، محمد (1392). «نسبت توسعه و عدالت در سه گفتمان لیبرالیسم، سوسیالیسم و اسلام»، پژوهشهای سیاست اسلامی، شماره 1.
-   میلنر، آندرو‌ و جف براویت. (1385) درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر، ترجمه جمال محمدی، تهران: انتشارات ققنوس.
-   نمازی، حسین. (1374) نظامهای اقتصادی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
-   ون دایک، تئو اِی. (1382) مطالعاتی در تحلیل گفتمان، ترجمه پیروز ایزدی و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-   هاجری، عبدالرسول. (1382) فمینیسم جهانی و چالشهای پیش رو، قم: بوستان کتاب.
-   یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس. (1389) نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.