بررسی تطبیقی خطابات شرعی از دیدگاه مشهور و امام خمینی(س)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد میمه

چکیده

از مهم­ترین نوآوری­های علمی و اصولی امام خمینی که برخوردار از دقایق و ظرایف علمی بسیار زیاد بوده و آثار فراوانی نیز در مباحث فقهی و اصولی داشته، مسلک خطابات قانونی است که مطابق این نظریه، خطابات شرعی بدون ملاحظة خصوصیات فردی مانند عجز و قدرت، متوجه همة مکلفان می­گردد و به خطاب­های متعدد به اندازة مکلف­ها نیز منحل و گسترده نمی­شود. این نظریه، دقیقاً در تقابل با دیدگاه مشهور فقها و اصولیان، همانند شیخ انصاری، محقق نائینی و محقق خویی در لحاظ شرایط تکلیف مانند عقل و قدرت، در توجه خطاب و انحلالی بودن احکام شرعی به عدد افراد مکلف است. در این پژوهش، به بررسی تطبیقی این دو نظریه پرداخته و بدین نتیجه رسیده­ایم که نظریة خطابات قانونیه، با استحکام مبنایی روبرو بوده و از پشتوانة استدلالیِ قوی نیز برخوردار است و از این رو، نظریة امام خمینی، مبنی بر عدم انحلالی بودن احکام، تقویت و اشکالات وارده به آن دفع می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


-         امام خمینی، سید روح الله. (1415ق) أنوار الهدایة فی التعلیقة على الکفایة، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
-         ــــــــــــــــــــ . (1420ق) الخلل فی الصلاة،  تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ اول.
-        بدری، تحسین. (1428ق) معجم مفردات اصول الفقه المقارن، تهران: انتشارات مشرق، چاپ اول.
-         خمینی، مصطفی. (1418ق)تحریرات فی الأصول، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
-         سبحانى‏، جعفر. (بی‌تا) إرشاد العقول الى مباحث الأصول، تقریر محمدحسین حاج­عاملی، موسسه امام صادق علیه السلام.
-         ــــــــــــــــــــ .  (1423ق) تهذیبالأصول (تقریرات ابحاث آیةالله العظمی السید روح الله موسوی)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ و نشر عروج، چاپ اول.
-        شیخ طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن. (1407ق)تهذیب الأحکام، تهران: دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم.
-         عراقى، ضیاءالدین. (1417ق) نهایةالأفکار، قم: نشر اسلامی، چاپ سوم.
-        فاضل لنکرانی، محمد. (بی‌تا الف) معتمد الاصول، (تقریرات ابحاث آیة الله العظمی السید روح الله موسوی) تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ و نشر عروج، چاپ اول.
-        ــــــــــــــــــــ . (بی‌تا ب) مناهج الوصول الی علم الاصول، (تقریرات ابحاث آیة الله العظمی السید روح الله موسوی)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ و نشر عروج، چاپ اول.
-         ــــــــــــــــــــ . (1422ق) کتاب الطهارة(تقریرات ابحاث آیةالله العظمی السید روح الله موسوی)، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ و نشر عروج، چاپ اول.
-        مرتضوی لنگرودی، سید محمدحسن. (1418ق) جواهرالاصول (تقریر ابحاث السید روح الله موسوی الامام خمینی قدس سره)،تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ و نشر عروج، چاپ اول.