مبانی نظری حق‌آزادی زنان از دیدگاه امام خمینی(س)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعة المصطفی العالمیه

2 دانش‌پژوه دکتری عرفان اسلامی جامعة المصطفی العالمیه

چکیده

 حق‌آزادی زنان از دیدگاه امام خمینی، مبتنی بر مبانی عقلی، نقلی و شهودی است. اختیار انسان ­که در آموزه­های دینی تأکید شده و خاستگاه کلامی دارد در نظریة امام عنصر محوری حق­آزادی است. عنصر عقلی آزادی انسان که حریت مرد و زن را تأمین می­کند «اصل توحید و انحصار حق­طاعت خداوند» است. عقل­سلیم، انسان را در برابر خالق هستی مطیع می‌داند و از این رهگذر آزادی در عقیده، آزادی در سبک­زندگی و دیگر موارد-تازمانی که مخالف قانون الهی نباشد- تبیین می­شود.در شهو­دهای عرفانی، حق­آزادی حق بالعرض است که به­خاستگاه اصلی، یعنی حق بالذات (خداوند) باز می­گردد.
حق‌آزادی زنان از منظر امام بسیار گسترده است ‌به‌گونه‌ای که بانوان با رعایت قوانین شرعی در تعاملات اجتماعی، فرهنگ و سیاست (به‌جز ولی فقیه) مانند مرد‌ها از حق­آزدای برخوردارند. شکل­گیری جامعه­ سعادتمند در نظریه­ امام در گرو مادران نیکوکار است­که با تربیت درست فرزندان و معرفی الگوهای صحیح، افراد سالم به جامعه تحویل می­دهند. مقولة کرامت انسان که امام بر نسبت تساوی آن میان مرد و زن تأکید دارد، دیدگاه وی­را از رویکرد آزادی غربی متمایز می­سازد و با برخی از محدودیت­های شرع قابل جمع است.

کلیدواژه‌ها


ابی صلاح، حلبی. (1421ق) الکافی فی الفقه، قم: مکتب الامام امیر المؤمنین.
-          اصفهانى، ابو الحسن. (1380) وسیلة النجاة مع تعالیق الامام الخمینى،تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول.
-          امام خمینی، سید روح الله. (1379) تحریر الوسیله، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول.
-          __________. (1381) ولایت فقیه (حکومت اسلامی)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ یازدهم.
-          ___________.(1385) صحیفه­امام (دوره 22جلدی)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ­چهارم.
-          أنطوان و همکاران. (بی‌تا) المنجد فی‌اللغةالعربیة المعاصره، بیروت: دارالمشرق.
-          انوری، حسن. (1382)  فرهنگ­فشرده­سخن، تهران: انتشارات آگاه، چاپ­اول.
-          برلین، آیزایا. (1368) چهارمقاله در باره­آزادی، باترجمه محمد علی موحد، تهران: خوارزمی، چاپ دوم.
-          بطحائی، سیدهاشم.(1383) فیمینیسم از نظر اسلام و دیگر ملل، تهران: معراج، چاپ اول.
-          بهجت، محمدتقی. (1384) جامع المسائل، قم:  دفتر آیت­الله بهجت، چاپ دوم.
-          جانسون، گلن. (1377) اعلامیه جهانی حقوق بشر و تاریخچه آن، با ترجمه محمد جعفر پوینده، تهران:  نشرنی، چاپ­اول.
-          جوادی آملی ،عبدالله. (1386) رحیق­مختوم، قم: اسراء، چاپ‌سوم.
-          ____________. (1389) جامعه در قرآن، قم: اسراء، چاپ­سوم.
-          ____________. (1388) حق و تکلیف در اسلام، قم: اسراء­، چاپ‌سوم.
-          دورانت، ویلیام جمیز. (1339) تاریخ تمدن، با ترجمه فتح­الله مجتبائی، تهران: نشر اقبال، چاپ­اول.
-           ___________. (1377) لذات فلسفه، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول.
-          ­سهروردی، یحیی بن حبش. (1375) مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تهران: مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوم..
-          شهیدثانی، زین­الدین­ بن علی. (1374)  الروضة البهیه فی شرح اللمعة الدمشقیه، تهران: مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ دوم.
-          شهید صدر، محمدباقر. (1421ق) دروس فی علم الأصول، قم: مرکز الأبحاث والدراسات للشهید الصدر، چاپ اول.
-          طباطبایی، محمدحسین.(1417ق) المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات اسلامی، چاپ پنجم.
-          طریحی، فخرالدین. (1365) مجمع البحرین، قم: فرهنگ اسلامی، چاپ سوم.
-          قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. (1388) تهران: الهدی، چاپ اول.
-           قیصرى، داود. (1375) شرح فصوص الحکم، تهران: انتشارات علمى و فرهنگى، چاپ­اول.
-          مجلسی، محمد باقر. (1403ق) بحارالانوار، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی، چاپ­دوم.
-          محقق حلّی، یحیی بن سعید. (1375)  الجامع للشرایع، قم: مؤسسه سید الشهداء، چاپ­اول.
-          مصباح، محمدتقی. (1378) آموزش فلسفه، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، نشربین­الملل، چاپ­اول.
-          مظفر، محمد رضا. (1373) المنطق، قم: اسماعلیان، چاپ سوم.
-          مکارم­شیرازى، ناصر.(1374) تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیه، چاپ­اول‏.
-          ___________. (1421ق) الأمثل فى تفسیر کتاب الله المنزل، قم: مدرسة‌الامام علی، چاپ اول.
-          نجفی، محمدحسن. (1981) جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دارالاحیاءالتراث العربی، چاپ هفتم.
-          نصیرالدین، محمد. (1376) کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، با ترجمه ابوالحسن شعرانی، تهران: کتابفروشی اسلامیه.