تعلیق در انعقاد قرارداد و انفساخ آن با تأکید بر دیدگاه امام خمینی (ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.(نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

چکیده

عقد معلق، عقدی است که تأثیر آن برحسب انشا موقوف بر امر دیگری باشد و شرط فاسخ، شرطی است که انحلال عقد را موکول به امری می­‌کند. علی‌­رغم وحدت ماهیت تعلیقی این دو نهاد، تمایز موضوع تعلیق آنان سبب شده تا احکام و آثار متفاوتی داشته باشند. در این مقاله، ضمن بیان تعریف و احکام کلی تعلیق در انعقاد و انفساخ قرارداد، تفاوت این دو نهاد از حیث احکام و آثار، با تأکید بر دیدگاه امام خمینی، موردمطالعه قرارگرفته است. در این نوشتار، نشان داده خواهد شد که به نظر امام خمینی، چون تعلیقِ ایجاد عقد نسبت به انشای آن انجام می‌­گیرد تا پیش از وقوع معلق­‌علیه، عقدی ایجاد نشده، هیچ‌گونه تعهدی به وجود نمی‌­آورد و ملکیتی را منتقل نمی­‌سازد؛ ولی در تعلیق انفساخ قرارداد، ابتدا عقد کاملی شکل می‌­گیرد؛ اما با وقوع معلق­‌علیه، عوضین به مالکان پیشین خود بازمی‌گردند؛ بنابراین، مالکان، در عقد معلق، حق هرگونه تصرف در مال خویش را خواهند داشت، لیکن در عقد مشروط به‌شرط فاسخ، منتقل­‌الیه مکلف به حفظ موضوع معامله است. هرچند تخلف از این حکم تکلیفی، اثر وضعی ندارد.

کلیدواژه‌ها


ارجاع دهی به این مقاله: اسدی نژاد، سید محمد و  صفایی معافی، سید حسین (1402). تعلیق در انعقاد قرارداد و انفساخ آن با تأکید بر 

دیدگاه امام خمینی (ره). پژوهشنامه متین، 25(99)،1-28. 10.22034/MATIN.2021.292808.1924 

How to cite this paper: Asadinezhad,  S. M. & Safaei Moafi, S. H. (2023). Suspensive Condition in Contracts and Its Cancellation with an Emphasis on Imam Khomeini’s Views. Matin Research Journal, 25(99), 1-28. 10.22034/MATIN.2021.292808.1924

 

- ابهری، حمید، افچنگی، زینب (1388). مفهوم، ماهیت و آثار شرط انفساخ در حقوق ایران. مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 1(1)، 7-33.   doi:10.22075/feqh.2017.1844
-  اراکی، محمدعلی (1415 ق). کتاب البیع. قم: مؤسسه در راه حق.
-  اسدی‌نژاد، سید محمد، بهارلو قره بلطاقی، جواد (1390). شرط فاسخ. پژوهشنامه حقوق کیفری، 2(1)، 1-17.  
https://jol.guilan.ac.ir/article_592_e9fa5cae667e8e977a993c2db92e9519.pdf
-  امام خمینی، سید روح‌الله (1421ق ). کتاب البیع. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
-  امام خمینی، سید روح‌الله (1415ق ). مناهج الوصول إلى علم الأصول. قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
-  امامی، سید حسن (1395). حقوق مدنی. تهران: اسلامیه.
-  انصاری، مرتضی (1411 ق). کتاب المکاسب المحرمة و البیع و الخیارات. قم: منشورات دارالذخائر.
-  بروجردی عبده، محمد (1380). حقوق مدنی. تهران: کتابخانه گنج دانش.
-  حسینى عاملی، سید جواد بن محمد ‌ (بی‌تا). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة. بیروت: دار إحیاء التراث العربی‌.
-  حسینى‌مراغی، سید میر عبد الفتاح بن على  (1417 ق). العناوین الفقهیة‌. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌.
-  حکیم، سید محسن (بی‌تا). نهج الفقاهة. قم: انتشارات 22 بهمن‌.
-  خوانساری نجفی ، سید موسی (1373 ق). منیة الطالب فی حاشیة المکاسب (تقریراً لابحاث آیت الله محمدحسین الغروی النائینی). تهران: المکتبة المحمدیة‌.
-  خویی، سید ابوالقاسم (بی‌تا). مصباح الفقاهه. بی‌جا، بی‌نا.
-  روشن، محمد، کرمی، سعید (1391). تأملی انتقادی ـ تحلیلی بر مبانی نظری عقد تعلیقی با رویکردی بر نظر امام خمینی (س). پژوهشنامه متین، 14(57), 87-101.
    20.1001.1.24236462.1391.14.57.4.7 :dor
-  شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (1412ق ). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم‌.
-    شهیدی، مهدی (الف1396). تشکیل قراردادها و تعهدات. تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
-  شهیدی، مهدی (ب1396). سقوط تعهدات. تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
-  صدیقیان، عبدالله، جعفری ندوشن، جواد (1394). قلمرو نفوذ شرط فاسخ. مجله حقوقی دادگستری، 79(89)، 55-82.              doi: 10.22106/jlj.2015.13355
-  صفایی، سید حسین (1396). دوره مقدماتی حقوق مدنی. تهران: نشر میزان.
-  طباطبایی، سید مصطفی (1366). فرهنگ نوین عربی-فارسی. تهران: اسلامیه.
-  عسکری، جعفر، جعفری، علی‌اکبر (1397). مطالعه تطبیقی شرط فسخ و فاسخ در فقه امامیه و حقوق ایران. آموزههای  حقوقی گواه، 4(1)، 29-54.
  doi: 10.30497/leg.2018.2652 
-  عمید، حسن (1385). فرهنگ عمید. تهران: امیرکبیر.
-  کاتوزیان، ناصر (الف 1395). نظریه عمومی تعهدات. تهران: نشر میزان.
-  کاتوزیان، ناصر (ب 1395). دوره حقوق مدنی – قواعد عمومی قراردادها. تهران: شرکت سهامی انتشار، 5 جلدی.
-  محقق داماد، سید مصطفی، قنواتی، جلیل، وحدتی شبیری، سید حسن و عبدی‌پور، ابراهیم (1397). حقوق قراردادها در فقه امامیه. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
-  مکارم شیرازی، ناصر (1425 ق). أنوارالفقاهة- کتاب البیع. قم: انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالب علیه‌السلام.
-  موسوی بجنوردی، سید محمد، سمیعی زفرقندی، زهرا (1390). تحلیل ماهیت و انواع قرارداد بیمه عمر با رویکردی بر نظر امام خمینی (س). پژوهشنامه متین، 13(52)، 13-38.    
dor: 20.1001.1.24236462.1390.13.52.3.9
- یزدانیان، علیرضا (1388). ویژگی‌های معلق‌علیه در فقه، حقوق ایران و فرانسه. دو فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، 42(1)، ١٤١-159.
 https://jjfil.ut.ac.ir/article_20905_1f565f4d2022fcf3dc3b95da68ef8d2b.pdf