واکاوی قلمرو حق حبس در تعهدات با رویکردی به دیدگاه امام خمینی (ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حقوق خصوصی دانشگاه اصفهان و مدرس دنشگاه آزاد اسلامی واحد سیرجان

2 دانشیار، دانشکده حقوق ،دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 فارغ التحصیل کارشناسی حقوق

10.22034/matin.2023.378750.2126

چکیده

مطالعه آراء فقها و حقوقدانان در زمینه حق حبس نشان می‌دهد، عدم ایضاح ماهیت این حق و منقح نبودن شرایط ایجاد و اعمال آن موجب اضطراب آراء نظریه پردازان گردیده است. این اضطراب به تبع در رویه قضایی نیز مشاهده می‌شود. در حالی‌که برخی از اندیشمندان اعمال حق حبس را تنها در موارد مصرح قانونی صحیح می‌دانند، عده‌ای قلمرو آن را به تمامی عقود معاوضی تعمیم می‌دهند. اختلاف نظر به این دو دیدگاه ختم نشده و گروهی حق حبس را به تعهدات طرفین عقد پس از انحلال نیز توسعه داده‌اند. با بررسی نظرات مختلف حقوقی و فقهی، نگارندگان با تکیه بر آراء امام خمینی (ره) به این نتیجه رسیده‌اند که نه تنها امکان اعمال حق حبس در تمامی تعهدات قراردادی وجود دارد؛ بلکه می‌توان آن را به تمامی تعهدات متقابل، حتی تعهدات خارج از قرارداد نیز تعمیم داد. البته عمومیت این حکم را باید با لحاظ شرایطی مقید کرد تا با نظم عمومی مغایرت پیدا نکند. با پذیرش این رویکرد، حق حبس می‌تواند بیش از پیش مورد توجه افراد و قضات قرار گرفته و در نتیجه با گسترش این شیوه دادرسی خصوصی از حجم پرونده‌های حقوقی و حتی کیفری کاسته شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات