واکاوی فقهی تأثیر قصد در تحقق عنوان إعانه بر جرم؛ با رویکردی بر دیدگاه امام خمینی(ره)

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران.

2 فقه و مبانی حقوق،دانشکده الهیات ،دانشگاه قم،ایران

3 فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران،

10.22034/matin.2024.420518.2209

چکیده

در حقوق اسلام، ادله متعدد بر ضرورت وجود قصد در مباشر دلالت دارد و آن را اساسی‌ترین رکن در تحقق جرم به شمار آورده که بدون آن، انتساب عنوان مجرمانه و استحقاق مجازات با مشکل مواجه می‌گردد. لیکن این ضرورت در تحقق معاونت مورد اختلاف واقع گردیده و از امام خمینی(ره) نیز به عنوان یکی از مخالفین نام برده-اند. از آنجا که گستردگی عملیات اجرایی برخی اعمال، دخالت عوامل دیگر را جهت اجرای قصد مباشر ایجاب می‌نماید، لزوم تدقیق در مسئله روشن می‌گردد؛ چرا که معاون در مواردی ممکن است تحت تأثیر فریب مباشر یا برای جلوگیری از عملی‌شدن تهدید و یا با هدف احسان، اقداماتی انجام دهد که علیرغم فقدان قصد و سوء‌نیت، به دلیل انتساب عنوان معاونت، محکوم به مجازات گردد. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای صورت گرفته و حاصل آن از دیدگاه نگارنده نشان می‌دهد که قول موافق با ضرورت وجود قصد در تحقق معاونت أرجح بوده و بررسی نظرات امام(ره) نیز علیرغم قول به کفایت علم و تأکید بر نقش عرف در تشخیص معاونت، بیانگر گرایش ایشان به این قول می‌باشد. در نتیجه، در برخی مصادیق به دلیل فقدان قصد، عنوان معاونت و استحقاق مجازات منتفی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

پژوهشنامه متین

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 18 بهمن 1402

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار