بازشناسی مفهوم استقلال فرهنگی در اندیشه امام خمینی (رویکرد هویت محور)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی

10.22034/matin.2023.305965.1943

چکیده

استقلال فرهنگی یکی از مهم ترین مفاهیم در اندیشه سیاسی امام خمینی می باشد که بسیار مورد تبیین و تحلیل ایشان قرار گرفته است. محور نظریات امام خمینی در این راستا توجه به هر دو محتوای ملی و اسلامی جهت تبیین این مفهوم می باشد. در نوشتار حاضر با تأکید بر بعد ملی استقلال فرهنگی در آرای ایشان از مدلی هویتی بهره جسته ایم. در این راستا با روش پژوهش توصیفی تحلیلی ضمن محوریت قرار دادن هویت ملی فرهنگی که در خود ویژگی تجانس فرهنگی معطوف به تمایز با فرهنگِ غیر به همراه دارد به انطباق سه شاخصه حفظ میراث فرهنگی ارزش‌گذاری نسبت به آن و ارزش‌گذاری نسبت به زبان فارسی در آرا و اندیشه های امام مبادرت ورزیده ایم. این انطباق گویای پذیرش شاخصه‌های مذکور نه به شکل مطلق و کورکورانه بلکه در جهت ایجاد یک ساخت هویتی مستقل و دارای استقلال از فرهنگ بیرونی و نفی نگرش غرب‌گرایی مطلق حکومت پهلوی تبلور یافته است. امری که نتیجه‌اش نه طرد مطلق و نه پذیرش مطلق فرهنگ غرب بوده بلکه ضمن شناسایی دستاوردهای مثبتش با ایجاد مرزبندی هویتی با آن، استقلال فرهنگی را در این اندیشه به ثمر می نشاند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات