ترکیب ابعاد سیاسی و عرفانی در شخصیت امام خمینی (س)
چکیده
چکیده:
عرفان و سیاست دو بعد انفکاک‌ناپذیر، شخصیت امام را تشکیل می‌دادند. درواقع زندگی شخصی و سیاسی امام را بایستی برآیند تعامل این دو بعد دانست. اگر در مورد پیشرفت روحی (معنوی) امام و اسفار اربعه ملاصدرا مقایسه‌ای داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم که دوران اولیه تأکید امام خمینی (س) بر عرفان و موضوعات مربوطه، به سفرهای اول و دومی که ملاصدرا شرح داده ارتباط دارد؛ خودداری امام از درگیر شدن در فعالیتهای سیاسی علنی تا سال 1341 بدان علت بود که یک فرآیند سیاسی از آمادگی باطنی در ایشان در جریان بود. درگیر شدن امام در حوزة سیاست و رهبری انقلاب اسلامی به سفر سوم اسفار ملاصدرا شباهت داشت. درواقع بینش بی‌نظیری که امام خمینی (س) در مقاطع بحرانی و حساس انقلاب از خود نشان دادند را صرفا نمی‌توان در چهارچوب فراست سیاسی توضیح داد. امام بصیرتی داشت که فراتر از تقاطع بلافصل را می‌دید؛ این بصیرت شهود عرفانی امام در حوزة سیاست بود. درواقع پیشرفت امام به سوی «سرچشمة عظمت و جلال» بود که او را قادر ساخت انقلابی را رهبری کند که به مثابة سلوک دسته‌جمعی مردم ایران بود. مقالة حاضر به بررسی ابعاد سیاسی و عرفانی شخصیت امام و سفرهای چهارگانه در زندگی ایشان می‌پردازد. خلاصه ماشینی:
اگر در مورد پیشرفت روحی (معنوی) امام و اسفار اربعه ملاصدرا مقایسه‌ای داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم که دوران اولیه تأکید امام خمینی (س) بر عرفان و موضوعات مربوطه، به سفرهای اول و دومی که ملاصدرا شرح داده ارتباط دارد؛ خودداری امام از درگیر شدن در فعالیتهای سیاسی علنی تا سال 1341 بدان علت بود که یک فرآیند سیاسی از آمادگی باطنی در ایشان در جریان بود. این مناجات در متون و بیانیه‌های متعلق به مراحل مختلف زندگی ایشان حضور دارد: در شرحی بر حدیثی از امام جعفر صادق (ع) در مورد لقاءالله که در چهل حدیث ایشان (1319) آورده شده است؛ در یکی از آثار ایشان در رابطه با ابعاد باطنی نماز، معارج السالکین ، که در همان سال (1311) تکمیل شد؛ در «جهاد اکبر یا مبارزه با نفس »، متن یک سخنرانی که در رابطه با تهذیب نفس در نجف در سال 1351، ارائه شد؛ در سخنان ایشان در رابطه با تفسیر سورة فاتحه (حمد) که در دی و بهمن ماه 1358 از تلویزیون پخش شد و در «راه عشق»، نامه‌ای که امام خمینی به عروسش، فاطمه طباطبایی در سال 1363 نوشت. بنابراین، اشتیاق برای «کشف حجب نورانی و دسترسی به سرچشمة عظمت و جلال» یک عنصر دائمی در زندگی مذهبی ـ عبادی امام خمینی (س) به حساب می‌آید و تنها با در نظر داشتن این عنصر است که می‌توان تمامیت مبارزات و توفیقات ایشان، از جمله مبارزات و موفقیتهای سیاسی‌شان، را درک کرد.
)