بررسی رابطه طرد اجتماعی ذهنی با مشارکت سیاسی جوانان نسل سوم انقلاب اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه شناسی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

2 کارشناس ارشد جامعه شناسی از پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

چکیده

 پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه طرد اجتماعی ذهنی با مشارکت سیاسی جوانان نسل سوم انقلاب اسلامی ایران به انجام رسیده است. برای این منظور، سه دیدگاه نظری رقیب، یعنی بسیج (طرد اجتماعی همبستگی مثبت با مشارکت سیاسی دارد = تأثیر افزایشی)، کناره‌گیری (طرد اجتماعی همبستگی منفی با مشارکت سیاسی دارد = تأثیر کاهشی) و دیدگاه عدم تأثیر مطرح شد و از تلفیق این دیدگاه‌های نظری، مدلی تئوریک ساخته‌ شد. این مدل با داده‌های حاصل از نمونه‌ای 400 نفری از دانشجویان دانشگاه رازی که به روش طبقه‌ای چند‌مرحله‌ای انتخاب‌شده ‌بودند مورد ارزیابی و آزمون تجربی قرار گرفت. نتایج نشان داد که دانشجویانی که طرد اجتماعی ذهنی بالاتری داشته، مشارکت سیاسی بالاتری نیز داشته‌اند. با وجود این، عکس این رابطه معنادار نبود؛ یعنی کاهش طرد اجتماعی ذهنی، مشارکت سیاسی را کاهش نمی‌داد. درمجموع، یافته‌های تحقیق شواهدی تجربی برای تأیید فرضیة مدل نظری بسیج مبنی بر ارتباط مثبت میان طرد اجتماعی و مشارکت سیاسی فراهم آورد ضمن آن‌که برای مدل نظری کناره‌گیری دلالتِ ابطالی داشت. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که طرد اجتماعی ذهنی من‌حیث‌المجموع بیست درصد از واریانس مشارکت سیاسی جمعیت تحقیق را تبیین می‌نماید

کلیدواژه‌ها


منابع
- باستانی، سوسن، فاطمه رهنما و مریم قاضی‌نژاد. (1393) «طرد اجتماعی، موردمطالعه: طرد عینی و ذهنی سالمندان شهر تهران»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 2، شماره 4، صص 626-599.
- حمیدیان، اکرم، محمدجواد زاهدی، امیر ملکی و ابراهیم انصاری. (1394) «بررسی رابطه نابرابری‌های اجتماعی- اقتصادی و طرد اجتماعی گروه‌ها در کلان‌شهر اصفهان»،  دو فصلنامه پژوهشهای جامعهشناسی معاصر،  سال چهارم، صص 32-1.
- دواس، دی . ای. (1376) پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نائبی، تهران: نشر نی.
- راش، مایکل. (1377) «جامعه و سیاست»، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: انتشارات سمت.
- سید امامی،کاووس. (1386) «مشارکت سیاسی دانشجویان: ارزیابی برخی از پیش‏بینی کننده‏های مشارکت سیاسی»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال دوم، شماره 1.
- غفاری، غلامرضا و محمدباقر تاج‌الدین.(1384) «شناسایی مؤلفه‌های محرومیت اجتماعی»، فصلنامه علمی پژوهی رفاه اجتماعی، سال چهارم، شماره 17.
- فیروزآبادی، سید احمد و علیرضا صادقی. (1389) «مطالعه ابعاد طرد اجتماعی زنان روستایی سرپرست خانوار در رابطه با وضعیت اشتغال و اقامت»، فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره 8، شماره 1.
- ــــــــــــــــــ . (1391) طرد اجتماعی: رویکردی جامعهشناختی به محرومیت، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
- قاضی نژاد، مریم و الهام ساوالان پور. (1389) «طرد اجتماعی جوانان: علل و پیامدها»، مجله بررسی مسائل اجتماعی ایران، دوره اول شماره 40.
- معمار، رحمت اله. (1391) جامعهشناسی مشارکت سیاسی: تحلیل تطبیقی درون کشوری از مشارکت انتخاباتی در ایران، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- Diner, E, suh, E.M. Lucas, R.E. and Smith, H. L. (1999) “Subjective wel-being: Three decades of progress”, Psychological Bulletin, 125, 276-302
- ESCWA .(2007) literature review on social exclusion in the ESCWA region, United Nations, New York.
- Mcintosh, Cameron (2000 ) “Report on the construct validity of the Temporal satisfacation with Life scale”, Social Indicators Research, 54 (1) 37-56.
- Morgan, A. (2000) Where next for social capital research? (eds) social capital for health: issues of definition, measurement and links to health. London: Health Development Agency.
- Silver, Hilary; S.M. Miller.(2002) “Social Exclusion: The European Approach to social Disadvantage”, Povertiy & race, 11 (5) 1-24.
- Silver, Hilary. (2007) “From poverty to social Exclusion: Lessons from Europe”, Povertiy & race, 16 : 57-70.
- Thorns, D.C. (2002) The Transformation of cities: urban Theory and urban Life, New York, palgrave.
- Townsend, p. (1979) Poverty in the united kingdom, Harmondsworth: penguin.