حجیت مرسلات محمد بن ابی عمیر با رویکردی بر دیدگاه امام خمینی(س)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فقه وحقوق ،دانشکده ادبیات،دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی ،تهران ،ایران .

2 عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی و دانشجوی دکترای رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد یادگار امام، تهران،

چکیده

برخی از دانشمندان شیعه بر این باورند که ابن ابی عمیر جز از راویان ثقه نقل حدیث نمی‌کند؛ بنابراین در صورتی که واسطه را در زنجیره روایات حذف نموده، روایت را به شکل مرسل بیاورد، حکایت از وثاقت او دارد. بر این اساس بسیاری از محققان شیعی، مراسیل ابن ابن عمیر را همانند مسانید وی معتبر دانسته‌اند. برخی نیز حجیت مراسیل وی را انکار نموده و به عدم تسویه مراسیل او با مسانیدش قائل شده‌اند. امام خمینی معتقد است که فقط مرسلات ابن ابی عمیر حجت است؛ اما مسندات او حجت نیست و به بررسی سندی نیاز دارد و باید رجال آن تحقیق شوند. لذا روایت کردن محمدبن ابی عمیر از هر راوی، دلالت بر وثاقت او ندارد و آن روایت نیز نمی‌تواند صحیح باشد، هر چند مرسله باشد. همچنین امام خمینی مرسلات اصحاب اجماع و نیز مرسلات مشایخ ثلاثه را به جز ابن‌ابی‌عمیر نپذیرفته و معتقد است که نقل اصحاب اجماع از راوی مجهول یا متهم به ضعف، دلیل وثاقت او نمی‌شود و نقل مشایخ ثقات از راوی ضعیف و مجهول، دلیل بر توثیق آنها نخواهد بود.

کلیدواژه‌ها


-         ابن قولویه، جعفر. (1356 ق‌) کامل الزیارات‌، به‌ کوشش‌ عبدالحسین‌ امینی‌، نجف: چاپ اول، 1 جلد.
-         ابن طاووس، سید رضی الدین علی. (1363) فرج المهموم فی تاریخ علماء النجوم، قم: منشورات الشریف الرضی.
-         اردبیلی، محمد بن علی. (1403 ق‌) جامع الرواة، بیروت: دارالفکر، چاپ اول، 2 جلد.
-         امام خمینی، سید روح‌الله. (الف 1415 ق) المکاسب المحرمة، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، 2 جلدی.
-         امام خمینی، سید روح‌الله. (ب 1415 ق) انوارالهدایة فی تعلیقه الکفایة، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، 2 جلد.
-         امام خمینی، سید روح‌الله. (1420 ق) الخلل فی الصلوة، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، 2 جلد.
-         امام خمینی، سید روح‌الله. (الف 1421 ق) کتاب الطهارة، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، 4 جلد.
-         امام خمینی، سید روح‌الله. (ب 1421 ق) کتاب البیع، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول، 5 جلد.
-         انصاری، شیخ مرتضی. (1418 ق) الصلاة، قم: کنگره شیخ انصاری، چاپ دوم، 1 جلد.
-         انصاری، شیخ مرتضی. (1407 ق) الرسائل (فرائد الاصول)، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 2جلد.
-         انصاری، شیخ مرتضی. (1415 ق) کتاب المکاسب، قم: مجمع الفکر الاسلامی، چاپ اول، 6 جلد.
-         برقی، احمد بن محمد. (1342 ق) المحاسن، قم: تحقیق ارموی، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، 2 جلد.
-         بروجردی، حسین.(بی‌تا)  نهایة التقریر، مقرر فاضل لنکرانی، قم: دفتر نشر اسلامی، چاپ اول، 3 جلد.
-         تفرشی، سید مصطفی. (1418 ق) نقد الرجال، قم: مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 5 جلد.
-         جاحظ، عمرو. (1351 ق) البیان و التبیین‌، به‌ کوشش‌ حسن‌ سندویی‌، قاهره‌: چاپ اول، 3 جلد.
-         حر عاملی، محمد. (1389ق‌) وسائل الشیعه، به کوشش محمد رازی، بیروت: دارالتعارف، چاپ اول، 20 جلد.
-         خوانساری، سید احمد. (بی‌تا) مشارق الشموس، قم: مؤسسه آل بیت(ع)، چاپ اول، 4 جلد.
-         خوانساری، سید احمد. (1405 ق) جامع المدارک، قم: انتشارات اسماعیلیان، چاپ دوم، 7 جلد.
-         خویی، ابوالقاسم. (1403 ق) معجم الرحال الحدیث، بیروت: دارالفکر، چاپ اول، 24 جلد.
-         خویی، ابوالقاسم. (1410ق) التنقیح فی شرح العروة الوثقی، قم: مؤسسه نشر خویی، چاپ اول، 2 جلد.
-         شوشتری، محمد تقی‌. (1387 ق‌) قاموس الرجال‌، تهران: ‌انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1 جلد.
-         شهید اول، محمد مکی عاملی. (بی‌تا) ذکری الشیعه فی احکام الشریعة، قم: مکتبة بصیرت، چاپ اول، 1 جلد.
-         شهید اول، محمد مکی عاملی. (1414 ق) غایةالمراد، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 4 جلد.
-         شهید ثانی، زین‌الدین جبعی عاملی. (1408 ق) الرعایه فی علم الدرایه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
-         شهید صدر، محمدباقر. (1417 ق) بحوث فی الاصول، قم: انتشارات اسلامی، چاپ اول، 7 جلد.
-         شیخ صدوق، محمد. (1376) امالی، قم: انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1 جلد.
-         شیخ صدوق، محمد. (1377ق ) کمال الدین و تمام النعمة، با ترجمه کمره ای، تهران: انتشارات اسلامی، چاپ اول، 2جلد.
-         شیخ صدوق، محمد. (1413 ق) من لا یحضره الفقیه، قم: انتشارات اسلامی، چاپ اول، 4 جلد.
-         شیخ صدوق، محمد. (1398ق ) التوحید، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول،1 جلد.
-         شیخ طوسی، محمد. (1348 ق) اختیار معرفة الرجال، تحقیق حسن مصطفوی، مشهد: دانشگاه فردوسی، 1 جلد.
-         شیخ طوسی، محمد. (1401 ق) تهذیب الاحکام، به کوشش حسن موسوی، بیروت: دارالفکر، چاپ چهارم،10 جلد.
-         شیخ طوسی، محمد. (1351) الفهرست، به‌ کوشش‌ محمود رامیار، مشهد: دانشکده الهیات و معارف اسلامی، چاپ اول، 1 جلد.
-         شیخ طوسی، محمد. ( 1403 ق) عدّة الاصول‌، به‌ کوشش‌ محمدمهدی‌ نجفی‌، قم: انتشارات اسلامی چاپ اول، 2 جلد.
-         شیخ مفید، محمد. (1413 ق) الاختصاص، قم:کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1جلد.
-         صدر، سید حسن. (بی‌تا) نهایة الدرایة، با تصحیح ماجد غرباوی، قم: انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1 جلد.
-         طباطبایی، سید علی. (1418 ق) ریاض المسائل، قم: مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 11 جلد.
-         عاملی، سید محمد. (1411 ق) مدارک الاحکام، قم: مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 8 جلد.
-         عراقی، آقا ضیاء. (1414 ق) شرح تبصرة المتعلمین، قم: دفتر نشر اسلامی، چاپ اول، 5 جلد.
-         علامه حلی، جعفر بن حسن. (1413 ق‌) مختلف الشیعه، قم: انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 9 جلد.
-         علیاری، ملاعلی. (بی‌تا)بهجة الآمال، تهران: مؤسسه فرهنگی کوشانپور، چاپ اول، 1 جلد.
-         کلباسی، ابو الهدی‌. (1372 ق‌) سماء المقال فی تحقیق علم الرجال، به‌ کوشش‌ محمدعلی‌ روضاتی‌، قم‌: انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1 جلد.
-         کلینی، محمد. (1388 ق) الکافی، بیروت: دارالتعارف، چاپ اول، .4 جلد.
-         مامقانی، عبدالله. (1411 ق) مقباس الهدایة فی علم الدرایة، قم: آل البیت(ع)، چاپ اول، 7 جلد.
-         مامقانی، عبدالله. (1352 ق‌) تنقیح المقال، نجف: مکتب مرتضوی، چاپ اول، 1 جلد.
-         مازندرانی، محمد. (1416 ق) منتهی المقال فی الاحوال الرجال، قم: مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 7 جلد.
-         مجلسی، محمدباقر. (1403 ق) بحارالانوار، تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه، چاپ اول، 110 جلد.
-         مجلسی، محمدباقر. (1406 ق) ملاذ الاخبار، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی، چاپ اول، 16 جلد.
-         محقق حلی، نجم الدین  جعفر بن حسن. (1407 ق) المعتبر، قم: مؤسسه سید الشهدا،  چاپ اول، 2 جلد.
-         مقدس اردبیلی، احمد بن محمد. (1403 ق) مجمع الفائدة و البرهان، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 14 جلد.
-         نجاشی، احمد. (1408 ق) الرجال، به کوشش محمدجواد نائینی، بیروت: دارالفکر، چاپ اول، 1 جلد.
-         نجفی، محمدحسن. (بی‌تا) جواهر الکلام، بیروت: دارا حیاء التراث، چاپ هفتم، 43 جلد.
-         نراقی، ملا احمد. (1415 ق) مستند الشیعه، قم: مؤسسه البیت(ع)، چاپ اول، 19 جلد.
-         وحید بهبهانی، محمدباقر. (1419 ق) حاشیه بر مکاسب، قم: مؤسسه مجدد وحید بهبهانی، چاپ اول، 2 جلد.
-        وحید بهبهانی، محمدباقر. (1417 ق) حاشیه بر مجمع الفائدة و البرهان، قم: مؤسسه مجدد وحید بهبهانی، چاپ اول، 1 جلد.