تبیین نگرش آیه ای به عالم از دیدگاه امام خمینی و استنتاج دلالت های تربیتی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

3 دکترا، گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

نگرش آیه‌ای ازنظر اسلامی بر این فرض مبتنی است که تمامی پدیده‌های هستی ازنظر وجودی، اصل و سرمنشأ اصلی نهایی دارند که به یک منبع الهی ختم می‌گردد. چنین نگرشی در اندیشه امام خمینی به‌عنوان یک اندیشمند مسلمان، قابل تعمق است. در مقاله پیش‌رو نخست تبیین دقیقی از مبانی نگرش آیه‌ای به عالم در دیدگاه امام خمینی ارائه‌شده و سپس دلالت‌های تربیتی از آن استخراج‌شده است. هدف پژوهش حاضر استنتاج دلالت‌های تربیتی حاصل از تبیین نگرش آیه‌ای به عالم بر اساس دیدگاه امام خمینی است. در این پژوهش برای تبیین نگرش آیه‌ای به عالم در دیدگاه امام خمینی از روش توصیفی- تحلیلی و برای استنتاج دلالت‌های تربیتی از آن، از روش قیاس عملی استفاده‌شده است. نتایج نشان داده که امام خمینی نسبت به عالم نگرش آیه‌ای دارند و برخی دلالت‌های تربیتی همچون تناظر نگرش آیه‌ای با عقلانیت انسان، ارتباط عقلانی علوم با نگرش آیه‌ای، ارتباط اخلاقی و ارزشی علوم با نگرش آیه‌ای، ملزومات جهت‌گیری درست علمی و درنهایت اصل تقابل و تعامل اخلاق با عقل و عمل از دیدگاه ایشان قابل استنتاج است.

کلیدواژه‌ها


اردبیلی، سیدعبدالغنی. (1381) تقریرات فلسفه امام خمینی (ره)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
امام خمینی، سید روح‌الله.(1385) صحیفه امام (دوره 22 جلدی)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
امام خمینی، سید روح‌الله.( (1376) شرح چهل حدیث، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
امام خمینی، سید روح‌الله.( (1380) آدابالصلوة (آداب نماز)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
امام خمینی، سید روح‌الله.(1379) تفسیر سورۀ حمد، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
امام خمینی، سید روح‌الله.( (1423 ق) شرح دعاء السحر، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، چاپ دوم.
امام خمینی، سید روح‌الله.( (1377) شرح جنود عقل و جهل، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، چاپ اول.
ایزدپناه، عباس. (1376)«بنیانهای معرفتی احیای تفکر دینی و نگرش امام خمینی (ره)»، فصلنامه حضور، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، شماره 22.
باقری، خسرو. (1387) هویت علم دینی؛ نگاهی معرفتشناختی به نسبت دین با علوم انسانی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
جوادی آملی، عبدالله. (1374) شناختشناسی در قرآن، به کوشش حمید پارسانیا، قم: جامعه مدرسین.
چالمرز، آلن اف. (1380) چیستی علم، ترجمۀ سعید زیباکلام. تهران: سمت.
رهنورد، زهرا. (1377). «نظریه نگرش آیه‌ای»، سخن سمت، شماره 4، صص 49-43.
عابدی، احمد و لک‌زایی، رضا. (1387). «شناخت‌شناسی از منظر امام خمینی (ره)»، پژوهشنامه متین، سال اول، شماره دوم، صص 125-111.
علم الهدی، جمیله. (1386) «درآمدی به مبانی اسلامی روش تحقیق»، تهران: فصلنامۀ نوآوریهای آموزشی، شمارۀ 21.
کاپلستون، فردریک.(1385) تاریخ فلسفه، ترجمه جلال‌الدین مجتبوی، تهران: سروش.
ملک محمدی، نرجس، فتح‌الله نجارزادگان و حسین معصوم بیگی. (1391) «بررسی رابطه خدا و جهان هستی از دیدگاه قرآن و نقش آن در ارتقای اخلاق زیست‌محیطی»، مجله سبک زندگی با محوریت سلامت، سال اول، شماره 3، صص 68-63.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. (1389) ترجمه حکمت متعالیه در اسفار اربعه، ترجمه محمد خواجوی، تهران: مولی.