صلاحیت کارگزاران: شرایط، مرجع، دیدگاه‌ها و ادله با نگاهی به آرای امام خمینی (ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

2 استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

چکیده

مسئله احرازصلاحیت و ضرورت آن برای متصدیان حکومت جهت سپردن مسئولیت، از مسائل چالشی و با اهمیت انقلاب اسلامی بوده و اینکه چه کسی وظیفه احراز را بر عهده دارد؟ بین اندیشمندان اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی احراز صلاحیت را حق حکومت، برخی حق مردم دانسته و گروهی دیگر مانند امام خمینی بر حق حکومت و مردم تأکید کرده‌اند. سؤال اصلی در پژوهش حاضر این است که صلاحیت کارگزاران، شرایط، مرجع، دیدگاه‌ها و ادله اثباتی و نفی آن از دیدگاه امام خمینی چگونه است؟ آیا آیات، روایات، یا امارات و اصول عملیه‌ای دال بر احرازصلاحیت وجود دارد؟ برای یافتن پاسخ با بررسی آراء و نظرات امام، ادله و امارات، از روش توصیفی_تحلیلی استفاده شده که نتیجه آن اتکا به عقل و بنای عقلا و همچنین در صورت فقدان ادله تمسک به اصول عملیه و قواعد فقهی است که در مجاری خود می‌تواند نافی موانع صلاحیت و در برخی موارد مثبت صلاحیت باشد که با نظر امام هم منطبق است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  • آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین. (1409 ق) کفایة الاصول، قم: مهر.
  • احمدی میانجی، علی. (1381) اطلاعات و تحقیقات در اسلام. تهران: دادگستر.
  • اصفهانی، محمدحسین.(1404 ق) الفصول الغرویه، بی‌جا: دار احیاءالعلوم الاسلامیه.
  • امام خمینی، سید روح‌الله. (1394) استفتائات، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
  • امام خمینی، سید روح‌الله. (1385) صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم آثار و نشر امام خمینی (ره).
  • امامی، سید حسن. (1394) حقوق مدنی، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
  • انصاری، سید مرتضی. (1411 ق) فرائد الاصول، بیروت: مؤسسة الأعلمی، چاپ اول.
  • تاج‌زاده، سید مصطفی. (1378) «درباره نظارت استصوابی»، مجموعه مقالات نظارت استصوابی، تهران: افکار.
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1385) ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش، چاپ شانزدهم.
  • جوادی آملی، عبدالله.(1395) «تعهد و تأدب کارگزار در حکومت‌اسلامی» قابل‌دسترسی درسایت https://javadi.esra.ir
  • حر عاملی، محمدبن‌حسن.(1409 ق) تفصیل وسائل‌الشیعه الی تحصیل مسائل‌الشریعه، قم: مؤسسه‌ آل البیت (ع).
  • حسینی، ابراهیم، محمدمهدی نادری قمی و محمدمهدی مصباح. (1387) کاوش‌ها و چالش‌ها، قم: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
  • خامنه‌ای، سید علی. (1382) بیانات در دیدار اعضای شورای نگهبان: قابل‌دسترسی درسایت رهبری. (leader.ir/fa/speech/2530)
  • خامنه‌ای، سید علی. (1388) اجوبةالاستفتائات، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
  • خامنه‌ای، سید علی. (1416 ق) الحکومة فی الاسلام، ترجمه هادی رعد، بیروت: دار الحق.
  • خوش رو، غلامرضا.(1393) بررسی مبانی فقهی و حقوقی فرآیند گزینش در دستگاه‌های اجرایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحدتهران مرکزی.
  • دفتر بررسی‌های حقوقی (1375) «مروری بر ضعف‌ها و قوت‌های قانون انتخابات (فرازوفرودهای قانون انتخابات)»، مجلس و پژوهش، تهران، شماره 19.
  • دهخدا، علی‌اکبر. (1385) لغت‌نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
  • رضائی‌زاده، محمدجواد و محسن داوری. (1395) «مبانی و اصول تشخیص صلاحیت نمایندگی مجلس شورای اسلامی»، دانش حقوق عمومی،دوره 5، شماره 14.
  • شفافی، راحله. (1395) بایسته‌های صلاحیت فردی مقامات حکومتی در نهج‌البلاغه و تأثیرگذاری آن بر کارکردهای حکومت‌اسلامی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحدمرودشت.
  • طباطبایی حکیم، سید محمدتقی. (1389) الاصول العامه للفقه المقارن، اصفهان: مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل‌البیت (ع).
  • طباطبایی مؤتمنی، منوچهر.(1383) حقوق اداری، تهران: سمت.
  • طباطبایی، سید محمدحسین. (بی‌تا) حاشیة الکفایه، تهران: بنیاد علمی فکری علامه طباطبایی.
  • کلینی، محمد بن یعقوب. (1407 ق) الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • کوه میشی، فاطمه. (1396) «بررسی اصل برائت و اصل عدم در فقه امامیه»، نشریه مطالعات علوم اسلامی انسانی، شماره 11.
  • لاریجانی، صادق. (1382)«شورای نگهبان از منظر فلسفه سیاسی، برائت یا احراز صلاحیت نامزدها»، روزنامه کیهان، شماره 17797.
  • مجلسی، محمدباقر. (1384) بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم‌السلام، تهران: الاسلامیه.
  • مرتضایی، احمد. (1389) «پاسخ به شبهات نظارت ‌استصوابی با رویکرد فقهی»، فصل‌نامه‌ حکومت ‌اسلامی، شماره 55.
  • مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. (1381) بررسی لایحۀ اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی. بند 24، نامۀ شمارۀ 39835 مورخ 24/12/1381.
  • معین، محمد. (1387) فرهنگ فارسی معین، تهران: امیرکبیر.
  • مکارم شیرازی، ناصر. (1370) القواعد الفقهیه، قم: مدرسه امام امیرالمؤمنین (ع).
  • نیکزاد، عباس. (1381) نظارت استصوابی، قم: دفتر نظارت و بازرسی انتخابات استان قم.
  • یاوری، اسدالله. (1396) «بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات توسط شورای نگهبان: تأملی دیگر»، تحقیقات حقوقی، شماره 80، صص238-213.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار