انسان پایه و زمینه و اساس نظریههای علوم انسانی و اجتماعی است. به همین ترتیب با وضوح بیشتری میتوان توجه به انسان و ماهیت او را بنمایه نظریههای سیاست خارجی و روابط بینالملل دانست. با وجود غفلت از انسان و جایگاه او در بخش مهمی از عصر سیطره نظریههای ساختارگرایی، با احیای حوزه مطالعاتی تحلیل سیاست خارجی بار دیگر اهمیت پرداختن به انسان در نظریههای سیاست خارجی و روابط بینالملل موردتوجه قرار گرفت. در آثار مهم این حوزه میتوان توجه به ابعاد و وجوه مختلف انسان را دید. در اندیشه امام خمینی انسان جایگاه کانونی و محوری دارد. به نظر میرسد انسان و ماهیت او، بنمایه بسیاری از افکار و اندیشههای او و به شکل خاص در حوزه سیاست خارجی و روابط بینالملل را شکل میدهد و هدف این پژوهش تحلیلی از این منظر به دیدگاه ایشان در سیاست خارجی است. برخلاف نظریههای سیاست خارجی و روابط بینالملل که میخواهند دیدگاه ایشان در سیاست خارجی را از منظر قالبهای نظری خویش تحلیل کنند. با این وصف سؤال اصلی پژوهش این است که با تکیهبر چه مفهوم انسانشناختی میتوان به اندیشه امام در سیاست خارجی پی برد؟ به نظر میرسد در اندیشه ایشان فطرت و احتجاب فطرت دو مقوله بنیادی در فهم ایشان از انسان و ماهیت جوامع و نظام بینالملل است. از این زاویه ایشان بهعنوان یک متفکر صدرایی یک سطح تحلیل خرد و انسانشناختی را اتخاذ و با ادامه این روند و تزریق و تسرّی آن به سطح جامعهشناختی به بحث در باب انواع جوامع، ماهیت جوامع و نظم حاکم بر نظام بینالملل میپردازد.
ستوده، محمد. (1378) «امام خمینی و مبانی نظری سیاست خارجی»، مجلهعلوم سیاسی، دوره دوم، شماره پنجم.
ستوده، محمد. (1382) «ماهیت انسان و روابط بینالملل»، مجله علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم، شماره 22.
سلیمی، حسین. (1390) «عدم تعارض، بنیاد نگرش اسلامی به روابط بینالملل»، روابط خارجی، شماره 11.
شریفزاده، بهمن. (1384) «فطرت و قوای نفس؛ منبع یا حالت»، قبسات، شماره 36.
طاهایی، سید جواد. (1388) «امام خمینی و مبانی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه بینالمللی روابط خارجی، سال اول، شماره اول.
طباطبایی، فاطمه. (1378) «مبحث فطرت از دیدگاه امام خمینی (س)»، پژوهشنامه متین، شماره 2.
غفوری نژاد، محمد. (1389) «نظریه فطرت و علوم انسانی؛ کنشهای متقابل»، مجله عقل و دین، دوره 1، شماره 2.
فوزی تویسرکانی، یحیی. (1389) «بررسی دیدگاه امام خمینی (ره) در سیاست بینالملل»، در مجموعه مقالات اسلام و روابط بینالملل؛ چارچوبهای نظری، موضوعی و تحلیلی، به اهتمام حسین پوراحمدی، تهران: دانشگاه امام صادق.
فیاض، علینقی. (1386) «نقد و بررسی نظریههای روابط بینالملل از منظر امام خمینی قدس سره و اندیشمندان غربی»، طلوع، شماره 23.
فیرحی، داود. (1386) «مفهوم انسان در اندیشه امام خمینی (ره)»، در مجموعه آثار همایش امام خمینی و قلمرو دین «کرامت انسان»، جلد 2.
متقی، ابراهیم. (1384) «رئالیسم سیاست خارجی در اندیشه و الگوی رفتاری امام خمینی (ره)»، مجله مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 2.
مطهری، مرتضی. (1370) عدل الهی، تهران: انتشارات صدرا، چاپ پنجم.
مطهری، مرتضی. (1371) مقدمهای بر جهانبینی اسلامی (انسان و ایمان)، تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی. (1376) مجموعه آثار، تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی. (1393) حق و باطل، تهران: انتشارات صدرا.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. (1390) رساله سه اصل، با تصحیح سید حسین نصر، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
مورگنتا، هانس. (1374) سیاست میان ملتها، ترجمه حمیرا مشیر زاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی.
نصری، عبدالله.(1379) مبانی انسان شناسی در قرآن، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.