نقش مدارا در تعالی انسان و جامعه (سلوک فردی و اجتماعی) با رویکردی به اندیشة عرفانی و رفتار سیاسی امام خمینی(س)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی و مدیر گروه عرفان اسلامی، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران

چکیده

مدارا در فرهنگ مفاهیم سیاسی  به معنای تسامح، دیگرپذیری، پذیرش امر غیر قابل قبول و نیز نوعی رواداری و عدم تداخل و تقابل  با آرا، عقاید، نگرش، رفتار و ... دیگران علی‌رغم عدم پذیرش  و مقبولیت آنهاست. از این‌رو تعریفی سلبی  است  و نتیجه آن  تحمل دیگران و مدارا کردن با آموزه‌ها و باورهای افراد و مسلک‌های مختلف اجتماعی و دینی است و از منظر درون دینی  نیز فضیلتی اخلاقی است که  به گونة فردی و اجتماعی مطرح می‌شود. رفتاری مهربانانه و هدایتگرانه با خود به منظور انقیاد نفس  و نیز هدایت افراد برای ساختن جامعة انسانی و متعالی است بدین ترتیب مدارا هم موجب شکوفایی انسانیت انسان و  هم عامل تحقق جامعة انسانی می‌گردد.  بدیهی است  اتصاف به این صفت اخلاقی ـ عرفانی و اجرای درست و  معقول آن نیازمند سلوک علمی‌و عملی است. نگارنده در این پژوهش به تبیین مؤلفه‌ها، مبانی، ضرورت و  تأثیر آن در تعالی فرد و  جامعة متعالی با رویکردی به اندیشة عرفانی و سیرة امام خمینی می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها


-          امام خمینی، سید روح الله. (1381)مصباح الهدایة الی الخلافه و الولایة، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ چهارم.
-         امام خمینی، سید روح الله.(1385) صحیفه امام (دوره 22جلدی)، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ چهارم.
-          امام خمینی، سید روح الله. (1377) شرح حدیث جنود عقل و جهل،تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ و نشر عروج، چاپ اول.
-          بشیریه، حسین. (1374) دولت عقل: ده گفتار در فلسفه و جامعه شناسی سیاسی، تهران: مؤسسة نشر علوم نوین.
-          بومر، فرانکلین لوفان (گردآورنده). (1380) آثار بزرگ در تاریخ اندیشه اروپایی غربی از سده‌های میانه تا امروز، ترجمه حسین بشیریه، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران، انتشارات باز.
-          جونز ویلیام، توماس. (1376) خداوندان اندیشه سیاسی، ترجمه علی رامین، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-          خرقانی، ابوالحسن. (1377) نورالعلم، تهران: انتشارات بهجت، چاپ پنجم.
-          دهخدا، علی‌اکبر. (1390) لغت نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
-          سادا ـ ژاندرون، ژولی. (1378) تساهل در تاریخ اندیشه غرب، ترجمه عباس باقری، تهران: نشر نی، چاپ اول.
-          عطار نیشابوری، محمد بن ابراهیم. (1387) دیوان اشعار، تهران: گلسار.
-          عنایت، حمید. (1377) بنیاد فلسفه سیاسی در غرب، تهران: نشر زمستان.
-          کلینی ، محمد بن یعقوب. (1365)الاصول من الکافی،با تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم.
-          کلینی ، محمد بن یعقوب. (1348)الروضة من الکافی، با تصحیح علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم.
-          لیثی واسطی، علی بن محمد. (بی‌تا) عیون الحکم و المواعظ، تحقیق حسین حسنی بیرجندی، مؤسسة تحقیقات و نشر معارف اهل بیت.
-          مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی. (1403ق) بحارالانوار، بیروت: داراحیاءالتراث العربی.
-          محمدی ری شهری، محمد. (1386)میزان الحکمه، قم: دارالحدیث، چاپ هفتم.
-          معین، محمد. (1377)فرهنگ فارسی، تهران: چاپخانه سپهر.
-          ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. (1360)اسرار الآیات، تصحیح محمد خواجوی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
-          میبدی، رشیدالدین. (بی‌تا) خلاصه تفسیر ادبی و عرفانی قرآن مجید، تهران: انتشارات اقبال.
-          میل، جان استوارت. (1375) رساله دربارة آزادی،ترجمه جواد شیخ الاسلامی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
 
-       Lock, John. (2005) Two Treatises of Government, Edited by peter Laslett Cambridge university press.
-       Mlean, lain. (1996) Politics, Oxford, Oxford university press.