زنان و حکومت دینی در ایران: بررسی پیامدهای گفتمان انقلاب اسلامی در مورد جایگاه سیاسی ـ اجتماعی زنان در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی.

چکیده

در ایران معاصر، در مورد جایگاه سیاسی ـ  اجتماعی زنان همواره گفتمان سنّتی مطرح بوده است. این گفتمان که ریشه در سنّتهای اجتماعی و مذهبی در ایران داشته نقش مهمی در نوع نگرش به زن در جامعه ایران ایفا ‌کرده است. اما در آستانه قرن بیستم و انقلاب مشروطه در ایران، گفتمان جدیدی در مورد زنان با تأثیرپذیری از مدرنیسم مطرح شد که هرچند وجوه مشترکی با مبانی مدرنیسم در غرب داشت، اما به دلیل عدم انطباق کامل با آن باید آن ‌را گفتمان شبه مدرن نامید. این گفتمان در دوران حکومت پهلوی، گفتمان مسلط در عرصة مطالعات زنان محسوب می‌شد و در چهارچوب مبانی نظری خود به تعریف جایگاه زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی پرداخت.
در آستانه انقلاب اسلامی، گفتمان جدید دیگری  درمورد زنان مطرح شد و در موضع قدرت قرار گرفت که می‌توان آن‌ را گفتمان انقلاب اسلامی نامید. این گفتمان با نقد گفتمان سنّتی و شبه مدرن تلاش کرد تا رویکرد جدیدی  در نوع نگاه به زن در ایران مطرح سازد.
این مقاله ضمن تبیین گفتمانهای مذکور، پیامدهای آنها را در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی مورد بررسی قرار می‌دهد و به صورت خاص به این سؤالات پاسخ می‌دهد که ویژگیها و محتوای گفتمان انقلاب اسلامی درمورد زنان چیست و این گفتمان چه تأثیری در سیاستگذاری در حوزه اجتماعی ـ سیاسی و حقوقی زنان در ایران به جای گذارده است؟

کلیدواژه‌ها