تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر حرکتهای اسلامی درآسیای مرکزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روابط بین الملل گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

2 محقق و نویسنده.

چکیده

مهم‌ترین بُعد هر انقلاب بُعد ایدئولوژیک آن است که در بررسی تأثیرات فراملّی اهمیت فراوان دارد. این بُعد در  انقلاب اسلامی ایران تأثیرات مهمی برمناطق همجوار ــ که از نظرمذهبی، جغرافیایی، فرهنگی و تاریخی  وجوه اشتراک زیادی دارند ــ گذاشت. این تأثیرات، گرچه در دهة اول پیروزی انقلاب به علت سلطة رژیم شوروی مورد توجه قرار نگرفت، اما با فروپاشی شوروی و تشکیل جمهوریهای مستقل مسلمان، جمهوری اسلامی ایران تلاش کرد با استفاده از پیوندهای سه گانه اسلام (نژاد، زبان و میراث مشترک فرهنگی ـ تاریخی) نفوذ خود را گسترش دهد.
در این خصوصدو سؤال اساسی مطرح است: 1) انقلاب اسلامی تا چه حد برحرکتهای اسلامی منطقه تأثیر گذارد؟ 2) چه حرکتهای اسلامی در منطقه به وجود آمد و تا چه حد زمینه را برای نفوذ ایدئولوژیکی ایران در منطقه فراهم آورد؟ یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که اگرچه  استقلال جمهوریهای آسیای مرکزی فرصتهایی را پیش روی نظام جمهوری اسلامی گذاشت، اما شرایط منطقه‌ای و رقابت قدرتهای متعدد در منطقه و سیاست عملگرایانه و منفعت محور ایران نسبت به منطقه باعث شد که تأثیر انقلاب اسلامی بر حرکتهای اسلامی آسیای مرکزی در حد یک الگو و ایده مطرح باشد.

کلیدواژه‌ها