خوانش انقلابی کتاب های ممنوعه و شیوه ها و برنامه های مطالعاتی گفتمان اسلامی ـ شیعی 1357-1342

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار و همکار گروه تاریخ پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

2 دانشجوی دکترای تاریخ انقلاب اسلامی پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی مدرس دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی

چکیده

خوانش انقلابی گفتمان اسلامی ـ شیعی کتاب‌های ممنوعه و برنامه‌های خوانش و مطالعاتی آن‌ها می‌تواند بخش فرهنگی انقلاب اسلامی و روند ایجاد اندیشه‌ها و ایدئولوژی انقلابی و نشر آن برای تغییر وضعیت موجود و تعیین خط‌مشی و شیوه‌های عملی آن‌ها را روشن نماید. کاوش‌های انجام‌شده به محقق یاری بسیاری رساند تا گستره و کارکرد دقیق و مستند کتاب‌های زیرزمینی و خوانش و برنامه‌های مطالعاتی انقلابیون به‌طورجدی‌تری درک شود.
دسته مهمی از کتاب‌ها و جزوات ممنوعه گفتمان اسلامی ـ شیعی توسط رهبران، نظریه‌پردازان ایرانی و غیر ایرانی و نیز گروه‌ها و جمعیت‌های انقلابی تألیف و ترجمه شد و مسیر فکری و عملی انقلاب را هموار کرد و به تعمیق اندیشه‌ها و استمرار عملکرد انقلابیون منجر شد. سیر و برنامه‌های خوانش و مطالعاتی هدف‌دار انقلابیون، جریان فرهنگی گسترده و نفوذ داری را باعث شد که در کنار دیگر عوامل به شکل‌گیری نهایی انقلاب مدد رساند. شواهد و اسناد تاریخی در شفاف‌سازی این جریان و روشن‌سازی ابعاد فرهنگی امر انقلاب با یاری جامعه‌شناسی خواندن و کتاب کمک مؤثری خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها


-         آذرنگ، عبدالحسین و علی دهباشی. (1393) تاریخ شفاهی نشر ایران(ویرایش دوم)، تهران: ققنوس، چاپ دوم.
-         امجدی، جلیل. (1383) تاریخ شفاهی گروههای مبارز هفتگانه مسلمان، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول.
-         انتشارات به زبان خارجی هانوی. (1973) در ویتنام، بی‌جا: انتشارات به زبان خارجی هانوی.
-         باقر زاده، مجتبی. (1386) تاریخچه مبارزات اسلامی دانشجویان ایرانی در خارج از کشور «اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشجویان در اروپا»(1360-1344)، تهران: اطلاعات.
-         برک، پیتر. (1389) تاریخ فرهنگی چیست؟، مترجمان نعمت اله فاضلی و مرتضی قلیچ، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، چاپ اول.
-         پوینده، محمدجعفر (گزیده و ترجمه). (1390) درآمدی بر جامعهشناسی ادبیات (مجموعه مقالات از لوسین گلدمن و دیگران)، تهران: نقش جهان مهر،چاپ اول.
-         تبریزی، قاسم. (29/3/94) «قاسم تبریزی در گفتگو با مشرق؛چه کسی بین شهید مطهری و شریعتی اختلاف انداخت/ مخالفان شریعتی چه کسانی بودند؟/ نظر آیت‌الله خامنه‌ای درباره کتب شریعتی»:
https://www.mashreghnews.ir/news/430686/.
-         جمعی از پژوهشگران. (1384) سازمان مجاهدین پیدایی تا فرجام (1384-1344)، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، جلد اول، چاپ اول.
-         حاجبی تبریزی، ویدا. (1383) داد بی داد نخستین زندان زنان سیاسی 1357-1350، تهران: بازتاب نگار، جلد اول، چاپ دوم.
-         دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری. (1376) خاطرات جواد منصوری، تهران: سوره، چاپ اول.
-        روزنامه اعتماد. (14بهمن 1393) «کتاب‌ها پشتوانه هر کنش انقلابی بودند؛ کتاب‌های مؤثر در جریان انقلاب 57 در گفت‌وگوبا هادی خانیکی»: /http://www.zamannews.ir.
-         روزنامه اعتماد. (19بهمن 1393) «گزارشی از کتاب‌هایی که در دوران انقلاب بیشتر مطالعه می‌شدند؛ انقلابی‌ها چه می‌خواندند؟»: /http://puyesh.net/fa/news.
-         سازمان مجاهدین خلق ایران. (1352) اصول مخفیکاری فن مبارزه با پلیس، اسپرینگفیلد آمریکا: پیام مجاهد.
-         ساسان پور، شهرزاد. (1386) عبور از سازمان مجید شریف واقفی به روایت اسناد، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول.
-         شریعتی، علی. (بی‌تا) خودسازی انقلابی، بی‌جا: بی‌نا.
-         شریعتی، علی. (1352) چه باید کرد؟، بی‌جا: بی‌نا.
-         عبدی، عباس. (1393) جنبش دانشجویی پلیتکنیک تهران 1357-1338 (دانشگاه امیرکبیر)، تهران: نشر نی، چاپ اول.
-         علی‌محمدی، حجت‌الله. (1392) در کشاکش سیاست و فرهنگ، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول.
-         غیاثیان، سیدسعید. (1388) خاطرات زندان: گزیده ای از ناگفتههای زندانیان سیاسی رژیم پهلوی، تهران : سوره مهر، چاپ اول.
-         فاضلی، فیروز و نسرین کریم پور. (دی 1389) «جامعه‌شناسی ادبیات»، کتاب ماه ادبیات، شماره 45 (پیاپی 159).
-         فاضلی، نعمت‌الله. (1374) «درآمدی بر جامعه‌شناسی هنر و ادبیات»، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه علامه، شماره 7 و 8 (پاییز و زمستان).
-         فردای ایران. (1360) «فهرست اسامی کتب مضره‌ای که منتشرشده‌اند»، سال اول، شماره های 5 و 6.
-         فوران، جان. (1388) نظریهپردازی انقلابها، مترجم فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی، چاپ چهارم.
-         کاظمی، محسن. (1390) خاطرات عزت شاهی، تهران: سوره مهر، چاپ هجدهم.
-         گریس ولد، وندی. (1383) «حرکتهای اخیر در جامعهشناسی ادبیات»، ترجمه نازنین میرزا بیگی، پیک نور، شماره 7 پاییز.
-         مرکز اسناد انقلاب اسلامی. (1378) شریعتی به روایت اسناد ساواک،تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، جلد دوم و سوم، چاپ اول.
-         مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. (1377) یاران امام به روایت اسناد ساواک کتاب هشتم سردار سرافراز» شهید حجتالاسلاموالمسلمین سید علی اندرزگو، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، چاپ اول.
-         معاونت ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهور مرکز پژوهش و اسناد. (1391) اسنادی از سیاستهای فرهنگی و اجتماعی در دوره پهلوی دوم صورتجلسات «کمیسیون بررسی مسائل روز»، به کوشش بهنام صدری و علیرضا اسماعیلی، تهران: خانه کتاب، چاپ اول.
-         موزه عبرت ایران. (1384) از دانشگاه تا شکنجهگاه ساواک روایت مبارزات دانشجویی و حکایت مشترک ضدخرابکاری گفتگو با جلال رفیع، تهران: موزه عبرت ایران، چاپ اول.
-         مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)-گروه تاریخ. (1387) خاطرات مبارزه و زندان (یادها-22)، تهران: عروج، چاپ اول.
-         مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)-گروه تاریخ. (1389) خاطرات سالهای نجف (یادها-28)، تهران: عروج، جلد اول، چاپ اول.
-         میثمی، لطف‌الله. (بی‌تا) از نهضت آزادی تا مجاهدین خاطرات لطفالله میثمی، تهران: نشر صمدیه.
-         نجات حسینی، محسن. (1379) بر فراز خلیج: خاطرات محسن نجات حسینی عضو سابق سازمان مجاهدین خلق ایران (1346-1354 ه.ش)، تهران: نشر نی، چاپ اول.
-         نیک‌بخت، رحیم. (1381) جنبش دانشجویی تبریز (به روایت اسناد و خاطرات)، تهران: سوره مهر، چاپ اول.